К. P. Аbduraxmanov, V. S. Xamidov

Tekis aylanma harakat

Agar burchak tezlik  o‘zgarmas bo‘lsa, aylana bo‘ylab harakat tekis aylanma harakat deb ataladi. Bir marta to‘liq aylanishga ketgan vaqt Т aylanish davri deb hisoblanadi

demak

Tekis aylanma harakatda chiziqli

tezlik va tezlanish bir-biriga

perpendikulyar bo‘ladi.

Tekis bo‘lmagan aylanma harakat

- tangensial tashkil etuvchisi – traektoriyaning urinmasiga yo‘nalgan bo‘lib tezlik yo‘nalishiga mos keladi va tezlikni miqdor jihatidan o‘zgarishi hisobiga paydo bo‘ladi.

- normal tashkil etuvchisi – traektoriya egriligi markaziga yo‘nalgan bolib markazga intilma tezlanish hisoblanadi va tezlikning yo‘nalishi o‘zgarishi hisobiga paydo bo‘ladi.

Tekis tezlanuvchan aylanma harakat

Burchakli tezlanish va burchakli tezlik
Burchakli ko‘chish
Normal va tangensial tezlanishlar
Burchakli va chiziqli kattaliklarning o‘zaro bog‘liqligi

Tezlanishning tangensial va normal tashkil etuvchilarini hisobga olgan holda harakatni klassifikasiyalash

To'g'ri chiziqli tekis harakat

To'g'ri chiziqli tekis tezlanuvchan harakat

O'zgaruvchan tezlanishli to'g'ri chiziqli harakat

Tekis aylanma harakat

Tekis o'zgaruvchan egri chiziqli harakat

Egri chiziqli tekis harakat

O'zgaruvchan tezlanishli egri chiziqli harakat

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Q.P.Abduraxmanov, V.S.Xamidov, N.A.Axmedova. FIZIKA. Darslik. Toshkent. 2018 y.