Kafedrasi Amaliy ish-3 Guruh: oel
Download 431.5 Kb.
|
Amaliy-3
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tekshirdi
- EKOLOGIYA ” fandan № 3
- Atrof-mu h itga ta’sirini ba h olash
- 3.1-topshiriq.
- Hisoblash usuli Hisoblash usuli
- П = 500 ... 2000 ga
|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI Ekologiya-Fan nomi Energiya ta’minlash tizimlari-Kafedrasi Amaliy ish-3 Guruh:OEL091 Bajardi:Qurbonboyev.X Tekshirdi:Munirova.S TOSHKENT-2020
“EKOLOGIYA” fandan № 3 T O P SH I R I Q (AMALIYOT) 1 - jadval
Eslatma: talabalar jadvallarda keltirilgan variant nomeri bo‘yicha o‘z variantlarini tanlab oladilar va nazariy savollar nomerlari bo‘yicha savollarga javob tayyorlaydilar. Topshiriq, atrof-muhitga ta’sirini baholash ko‘rib chiqish uchun berilgan. I. Amaliy topshiriqni bajaring. 3.1-topshiriq. Atrof-muhitga ta’sirini baholash Rivojlanayotgan hududining demografik imkoniyatlarini aniqlash. Rivojlanayotgan hududning ekologik muvozanatni saqlashda uning demografik imkoniyatlari aniqlanadi. Hisoblashning yakuniy natijalari gistogramma sifatida ko‘rsatilishi, tahlil qilinishi va tavsiyalar berilishi lozim. Umumiy tushunchalar Rivojlanayotgan hududning ekologik muvozanatni bashorat qilish uchun uning demografik imkoniyatlari aniqlanadi. Demografik imkoniyat - bu ekologik muvozanatni saqlash zarurligini hisobga olgan holda, ko'rib chiqilayotgan hududning resurslari hisobidan aholining eng muhim kundalik ehtiyojlarini qondirish sharti bilan, uning chegaralarida bo'lishi mumkin bo'lgan tuman aholisining maksimal soni. Ikkinchisi, o‘z-o‘zini tartibga solish va uning asosiy komponentlarini ko‘paytirish, ya’ni atmosfera havosi, suv resurslari, tuproq qoplami, o‘simlik va hayvonot dunyosini ta’minlash mumkin bo‘lgan hududning tabiiy muhitining holati deb tushuniladi. Agar hududdagi ekologik muvozanat buzilgan bo'lsa, ekologik inqiroz va hatto ekologik falokat paydo bo'lishi mumkin. Hisoblash usuli Hisoblash usuli - quyidagi tartibda ko'rib chiqilayotgan hududning oltita demografik imkoniyatlarini aniqlash va taqqoslashdan iborat. 1. Demografik imkoniyat, odamlar sanoat va fuqarolik qurilishi uchun mos bo'lgan hududlarning mavjudligiga qarab quyidagicha aniqlanadi:  (3.1)
bu yerda Tр – hudud maydoni, K1 - sanoat va fuqarolik qurilishiga yaroqliligi uchun eng yuqori ko‘rsatgichga ega bo‘lgan maydonning ulushini ko'rsatadigan koeffitsient (0,03 ... 0,06 oralig‘ida olinadi), H1 - tumanning ishlab chiqarish bazasi xususiyatiga qarab 1000 aholining hududiga taxminiy ehtiyoji (20...30 ga oralig‘ida olinadi). Bu ko‘rsatkich ko‘pincha yeng yuqori hisoblanadi. Biroq, tog'li hududlarda bu cheklangan bo'lib chiqishi mumkin va rivojlanish hududining demografik imkoniyatlarini aniqlaydi. Hududi kichik, ammo aholi zich joylashgan joylarda ushbu ko'rsatkichni sanoat va aholi uchun turlicha aniqlash maqsadga muvofiqdir. 2. Hududning sig‘imi, odamlarning er usti suvlari uchun sig'imi quyidagicha aniqlanadi:  (3.2)
bu yerda E - hududga kiraverishdagi suv oqimlaridagi harajatlar miqdori, m3/kun, K2 – oqova chiqindii suvlarni suyultirish zarurligini hisobga oladigan koeffitsient (daryolarda: janubiy oqim K2=0,25, shimoliy oqim K2=0,10 ga teng qilib olinadi), P - 1000 aholi uchun standart suv ta'minoti (kuniga 1000 dan 2000 m3 gacha olinadi). 3. Hududning sig‘imi, odamlarning er оsti suvlari uchun sig'imi quyidagicha aniqlanadi:  (3.3)
bu yerda Э - yer osti oqimining ekspluatatsion moduli, м3 (kun.ga), РС – 1000 aholi uchun suv ta'minoti uchun maxsus standart (40 м3/kun. olinadi). 4. Hududning sig‘imi, odamlarning o'rmonda dam olishni tashkil etish shartlariga muvofiq belgilanadi va qo’yidagicha aniqlanadi:  (3.4)
bu yerda Л – hududning o'rmon maydoni, (%), 0,5 - bu Toshkentning markaziy chizig'i hududlarida yashil zonalarga bo'lgan ehtiyojni hisobga oladigan koeffitsient (boshqa hududlar uchun bu sezilarli darajada farq qilishi mumkin), Н2 - rekreatsiya zonalarida 1000 aholining ehtiyojlari uchun taxminiy standart (200 gektarni tashkil etadi); M1 - dam oluvchilarning o'rmonda va suv yaqinida tarqalishini hisobga oladigan koeffitsient, (M1 = 0,3 mo''tadil iqlimi va M1 = 0,1 issiq iqlimi bo'lgan hududlar uchun olinadi). 5. Hududning sig‘imi, odamlarning suv yaqinida dam olishni tashkil etish shartlariga binoan, hududning imkoniyatlari quyidagicha aniqlanadi:  (3.5)
bu yerda B - cho'milishga yaroqli suv havzalarining uzunligi, km; C - cho'milish plyajlarni tashkil qilish imkoniyatini hisobga olgan koeffitsient (o'rmon va o'rmon-dasht zonalari uchun C = 0,5 va dasht zonasi C = 0,3 uchun olingan); 0,5 - 1000 nafar aholining plyajlardagi ehtiyojlari uchun taxminiy standart, km; M2 - ta'tilchilarning o'rmonda va suv yaqinida tarqalishini hisobga oladigan koeffitsient (mo''tadil iqlimi M2 = 0,1 ... 0,15 va issiq iqlimi M2 = 0,3-0,4 bo'lgan joylar uchun olingan). 6. Hududning sig‘imi, odamlarning shahar atrofidagi qishloq xo'jaligi bazasini tashkil etish shartlariga binoan hududning imkoniyatlari aniqlanadi  (3.6)
bu erda K3 - qishloq xo'jaligi uchun "qulay" va " qulayligi cheklangan" toifalarida kompleks baholash natijalariga ko'ra kiritilgan tuman hududining ulushini hisobga oladigan koeffitsient; K4 - shahar atrofi bazasi uchun qishloq xo'jaligi erlaridan foydalanish imkoniyatlarini hisobga oluvchi koeffitsient (O’zbekistonning markaziy hududlari uchun K4 = 0,2 ... 0,3 olingan); П - tumanning 1000 nafar aholisining shahar atrofidagi qishloq xo'jaligi bazasi erlariga bo'lgan ehtiyojlarini aks ettiruvchi indikativ ko'rsatkich (П = 500 ... 2000 ga, maydonning agrotexnik xususiyatlariga qarab olinadi). Olingan hisoblangan Д1...Д6 qiymatlari bir-biri bilan taqqoslanib, gistogramma shaklida taqdim etilishi kerak va eng kichik qiymat bino maydonining demografik imkoniyatlarining yakuniy ko'rsatkichi sifatida qabul qilinishi kerak. 3.1 - jadval Download 431.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|