Каримов А., Исломов Ф., Авлоқулов А. Бухгалтерия ҳисоби. Дарслик. Т.: Шарқ, 2004

Ҳужжатлаштириш - бухгалтерия ҳисобининг объектлари устидан ёппасига ва узлуксиз кузатишни амалга ошириш имконини берадиган дастлабки акс эттириш усулидир

• Баҳолаш - хўжалик маблағлари, мажбуриятлар ва хўжалик жараёнларини пул ўлчов бирлигида акс эттириш усулидир.

• Инвентаризация - корхона маблағини текшириб, рўйхатга олиш ва олинган маълумотларни хисоб маълумотлари билан солиштириш демакдир

• Калькуляция – корхона фаолиятини бошқариш жараёнида сарфланган харажатларни ва ишлаб чиқарилган маҳсулот бирлигининг таннархини аниқлаш усулидир.

• Бухгалтерия ҳисоби счётлари – счетлар тизими ҳисоб объектларини уларнинг иқтисодий белгиларига қараб гуруҳлаштириш усулидир.

• Иккиёқлама ёзув - ҳар бир хўжалик операцияси натижасида юзага келадиган икки ҳодисани ўзаро боғланган ҳолда акс эттириш усулидир.

• Бухгалтерия баланси – хўжалик маблағлари ва манбаларини маълум бир санага бўлган ҳолатини акс эттириш усулидир.

• Ҳисобот – маълум даврга бўлган хўжалик фаолиятини акс эттирувчи умумлаштирилган хўжалик жараёни ва операцияларини уларнинг иқтисодий мазмунига қараб маълум тартибда гуруҳлаштирадиган ва ўзаро алоқадорлигини таъминлайдиган кўрсаткичларни акс эттирувчи шакллар йиғиндисидир.

• 1.5.1. Бухгалтерия ҳисоби счётлари

• Счётлар бу-

• бухгалтерия ҳисоби объектларини иқтисодий гуруҳлаш усули, хўжалик операцияларини бажариш давомида моддий воситалар ва пул маблағлари ҳаракатини, уларнинг ҳолатини ва ҳосил бўлиш манбаларини акс эттиришдир

• Счетлар бўйича ёзувлар якуни оборотлар, дебет ва кредит оборотлари
• ўртасидаги тафовут эса сальдо (қолдиқ) деб аталади.

• Счетлар

• Актив счетлар

• Пассив счетлар

• Актив счетлар деб, хўжалик маблағларининг ҳолати ва ўзгаришини ҳисобга олувчи счетларга айтилади

• Пассив счетлар деб, хўжалик маблағларининг келиб чиқиш манбалари ҳолати ва ҳаракатини ҳисобга олувчи счетларга айтилади

• Актив счетнинг чизма кўриниши

Дебет	Счетнинг номи		Кредит
Ой бошига Сальдо (қолдиқ) Маблағларнинг кўпайиши Ой охирига Сальдо (қолдиқ)		Маблағларнинг камайиши

• Актив счетнинг ой охиридаги Сальдоси (Ска) қуйидаги формула
• ёрдамида аниқланади:
• Ска = Cдбқ + Одо – Око
• бу ерда, Сдбқ – счетнинг дебет бўйича бошланғич қолдиғи,
• Одо – дебет бўйича обороти,
• Око – кредит бўйича обороти.

• Пассив счетнинг чизма кўриниши

Дебет	Счетнинг номи		Кредит
Маблағлар манбаларининг камайиши		Ой бошига Сальдо (қолдиқ) Маблағлар манбаининг кўпайиши Ой охирига Сальдо (қолдиқ)

• Пассив счетнинг ой охиридаги Сальдоси (Скп) қуйидаги формула ёрдамида аниқланади:
• Скп = Cкбқ + Око – Одо
• бу ерда, Скбқ – счетнинг кредит бўйича бошланғич қолдиғи,
• Око – кредит бўйича обороти,
• Одо – дебети бўйича обороти.

•