Kasb manaviyati tushunchasi va mohiyati

Agar siz avtojavobberuvchidan foydalansangiz.
Agar telefon qilib tushish imkoni bo’lmasa, unda avtojavobberuvchidan foydalanish darkor. Bu holda avtojavobberuvchidan olingan ma’lumotlarni doimiy tarzda tekshirish lozim.
Ammo, har doim ham qoldirilgan ma’lumot uchun 12-24 soat ichida javob berishning ilojisi bo’lmaydi. Shuning uchun ham avtojavobberuvchi kassetasida matningizni shaxsan yozib oling va telefon qiluvchi bu ma’lumotingizni eshitgach, nimg qilishi kerakligini bilsin.Masalan: “Menga bugun soat …. Dan keyin qo’ng’iroq qilishingiz mumkin”.
Mijoz bilan suhbatlashganda quyidagi
ifodalardan voz kechin:
-“men bilmayman”.-Bu siz o’z ishingizni
puxta bilmasligingiz haqida ta’surot yaratadi.
-“Buni qila olmaymiz”.-Keyinchalik sizga murojaat
qilishmasliklari mumkin va natijada, siz mijoz, hamkorlaringizni yo’qotasiz.
-Siz….qilishingiz kerak”.-Mijoz hech nima qilishi kerak emas. Bu ifoda tushunmovchilik va konfliktga olib kelishi mumkin.
-“Yo’q”.- Gapingizni “yo’q” so’zidan boshlaman.Bu masala yechilishini qiyinlashadi rozi bo’lmaslik haqidagi har bir fikrni o’ylab gapirish lozim.
Odatda, suhbatni qo’ng’iroq qilgan odam tugatadi. Qo’ng’iroq uchun raxmat ayting, suhbatfoshingizga bo’lajak qo’ng’iroqlari va shaxsiy uchrashuvlari uchun doimo tayyor ekanligini bildiring. Xushmuomalalik bilan hayrlashing.
Amaliy topshiriqlar:

• Qo’ng’iroqni qabul qiling va restoraningizda oilaviy tadbirni o’tkazmoqchi bo’lgan mijoz bilan telefon suhbatini o’tkazing.
• Qo’ng’iroqni qabul qiling va mehmonxonangizdagi mehmoning janob Shmidt bilan gaplashmoqchi bo’lgan abonent bilan suhbat qiling. Shmidt janoblari hozirgi paytda mehmonxonadan tashqarida.

Nizolar va ularni bartaraf etish yo’llari
Ma’lumki, odamlar o’zlarini turli hayotiy vaziyatlarda bir xil tutishmaydi. Inson suhbat mavzusi, tarzi suhbatdoshlar turlariga bog’liq holda o’zgarib turishi lozim. Ishbilarmonlik sohasida yuqori darajadagi muloqotga erishish uchun biz psixologik bilimlarga asoslangan muloqot texnologiyalridan foydalanishimiz lozim. Hamkasb, rahbariyat, mijozlar orasidagi muloqot jarayonida nizolar kelib chiqishini inobatga olish lozim, notog’ri so’zlardan foydalanish esa muloqotdagi muomalalarga, ma’lumot yo’qolishiga olib keladi.
Bosh tortish(o’zini olib qochish). Bu xalq shakli tanlanishi sabablari quyidagicha: individ o’zining huquqlarini himoya qilishni istamaydi, qaror ishlab chiqishda ishtirok etmaydi, o’z fikrini aytishdan bosh tortadi, baxslashishni istamaydi.
Buning sabablari quyidagicha: individ uchun nizoning natijasi muhim ahamiyatga ega emas, yoki vaziyatning juda og’irligi va uning bartaraf etilishi ishtirokchilarning katta kuch talab qilishi yoki individning nizoni o’z foydasiga hal qilishga kuchi yetmasligi.
O’zaro kurashish. Raqobat individning o’z manfaatlari uchun faol ravishda kurashayotganligini, qo’yilgan maqsadlariga erishishda barcha vositalardan foydalanayotganligini anglatadi, ya’ni o’z hukmidan foydalanish, tazyiq o’tkazish, raqiblarni axloqiy ezish, ishtirokchilarning o’ziga bog’liqligidan foydalanish.
Yon bosish, moslashish. Individning harakatlari raqib bilan bo’lgan munosabatlarini saqlab qolish va qo’llab- quvvatlashga qaratilgan bo’ladi va bu maqsadga erishish uchun u o’z manfaatlaridan qisma amalga oshmasligiga ham tayyor.Bu yondashuvni, odatda, individning munosabatlardagi o’zrni past darajada bo’lsa, nizoning obyekti raqib uchun ko’proq ahamiyatga ega bo’lganda kuzatamiz.
Hamkorlik deganda biz individning qaror topishda faol ishtirok etishini va barcha ishtirokchilar manfaatlari hamda o’zining manfaatini qondirish maqsadida harakat qilishini nazarda tutamiz.Ishtirokchilarning ochiqdan-ochiq fikr almashishi barcha ishtirokchilarning qaror izlashda manfaatdorligi ko’zda tutiladi. Bu shakl barcha ishtirokchilarning ijobiy yondashuvini talab qiladi. Agar raqiblarning Bo’sh vaqti bo’lib, muammoning hal qilinishini hammaga bir xil ravishda manfaatli bo’lsa, unda har tomonlama muhokama zarur bo’ladi hamda umumiy o’zaro ,manfaatli qaror qabul qilish muhim ro’l o’ynaydi.
Kelishuvda ishtirokchilarning bir-biriga yon boshishi natijasida umumiy qarorga kelish va buning natijasida hech kim g’olib bo’lmasligi hamda mag’lub bo’lmasligi qayd etiladi. Xulqning bunday shakli-ishtirokchilarning deyarli bir xil taqsimlangan bo’lib, manfaatlari qarama-qarshi bo’lsa hamda ularning yaxshi qaror izlab topishga vaqti kam bo’lsa-yu, ammo qabul qilingan qaror vaqtinchalik hammaga ma’qul bo’lsa, qo’llaniladi.






Bosh tortish va yon bosishda nizo yechimi chetga surilib qo’yiladi, nizoning o’zi esa yashirin holga o’tib qoladi. Kelishuv nizoli vaziyatni faqat qisman hal qilishi mumkin, chunki ishtirokchilar bir-biriga yon bosishadi, ammo nizoning sabablari to’la bartaraf etilmaydi.
Nizolarning ijobiy natijaga ega bo’lishini bilsak ham, biz baribir ularga yo’liqmaslikka harakat qilishimiz kerak. Agar nizoni oldini olish imkoniyati bo’lmasa, unda “OQILONA XULQ QOIDALARI” ga rioya qilib har qanday vaziyatdan munosib ravishda chiqib ketishimiz mumkin.
Nizoli vaziyatdan chiqib ketish
Amaliy mashg’ulot
“Djil Shpigel uzugi” ni qo’llab quyidagi vaziyatdan chiqib keting:
Mehmonxonada chet ellik mutaxassis uchun F.fon Myoller xonim uchun xona buyurilgan.Fon Myoller xonim aytilgan paytda mehmonxonaga yetib keldi. Ammo shu payt personaldan hech kim uni xonasiga kuzatib qo’ymadi. Bundan tashqari xizmatkor personal vakillarining liftda o’zi bilan birga ko’tarilayotganini ko’rib hayratda qoldi. Ammo Fon Myoller xonimning haqiqiy g’azabini xonasidagi ahvol chiqardi-uning o’rni yig’ilmagan, yuvinadigan xinda yig’ishtirilmagan edi va aftidan bu yerda oldin erkak mehmon soqolini olganga o’xshardi. Chaqirilgan xizmatkor-ayol esa “xona tozalangan va mehmon kelishiga tayyor” deb turardi.