"kasbiy fan" kafedrasi

TEXNIKA XAVFSIZLIGI VA MEHNAT MUHOVAZASI
Zamonaviy axborot stenalardan EHM lardanfoydalanishda texnika xafsizligi qoidalariga rioya qilishni ikkita qismga bo’lish mumkun.

• 
  EHM danfoydalanishni o’rganishda
  
• 
  EHM danfoydalanilganda
  
• 
  O’rganishning texnika xafsizligining umumiy qoidalari quydagilardan iborat bo’ladi:
  
• 
  O’quv komputer xonalarida ishlash uchun texnika xafsizligi bo’yicha birinchi iqtisoslik guruxiga ega bo’lgan qo’llanmasini bilmagandan so’ng ruxsat beriladi:
  
• 
  Kompuiter qurilmalarini moylash va tozalash, yuvish, ko’zdan kechirish, tarmoqdan o’chirsh holati amalga oshiriladi
  
• 
  O’quv komputerlar simlarini umumiy tarmoqqa ulangan holda uzish yoki ulasat’iyan man qilinadi
  
• 
  O’quv komputerlari eliktron tarmog’iga ulangan xolatda uning ustidagi qoplamasini yechish man etladi, chunki uning elektron nurlanish moslamalari yuqori elektr kuchlariga ega.
  
• 
  O’quv komputerlariga nazoratsiz yopiq xolatda qoldirish mutloqo man etiladi.
  
• 
  O’quv komputer xonalarida komputerlardan foydaloniladi, so’ng ulash sim o’chirish tarmoqdan o’chirish lozm
  
• 
  O’quv komputer xonasi yoniga qarshi kurash talablariga ko’ra to’lq ata’minlanga bo’lishi lozm
  
• 
  O’rgangandan keyn yerga ulangan xolda foydalanish uchun quydagi tenikaxafsizligi qoidalariga rioya qilish kerak
  
• 
  Ekektr xfsizligi
  

• 
  Yong’in xafsizligi
  

Elektr xafsizligi
Dastur uslubida ishlash xonasi ekektr xafsizligi jixatidan
To’liq javob berishi kerak. Ular quruq doimobir xil xaroratda bo’lishi kerak, pollari izalyatsiya qilingan bo’lishi kerak,changsiz va xamisha qurilmalar yerga ulangan bo’lishi lozim.Kompyuter yerga ulangan xolda 220Volt quvvatga ega bo’lgan tokdan foydalanish qoidalari buzmasligi
Yong’in xafsizligi
Komputer o’rnatilgan binolar yong’in xafining D kotigoriasining 3darajasiga loyiqdir. Xisoblash markazidagi yong’inlar juda xafli bo’ladi va ko’p zarar yetkazish mumkin. Chunki zamonaviy EHM lar elektr to’ki asosida ishlaydi va elektr qurilmalarining elektr moslamalarining elektr qismidan yong’in chiqishi mumkin


Xulosa.
Ta’lim sohasida bugungi kunda olib borilayotgan ishlar xaqiqatan xam taxsinga sazovor bo’lib, ularning isbotini ta’lim to’g’risidagi qonunning qabul qilinishi , ta’lim sohasida yangi texnologiyalarning qo’llanilishi , masofaviy ta’lim usullari , bilim olishning zamonaviy texnikaga asoslangan turlarining joriy etilishi, darsliklarning yangi avlodlarini yaratilishi , darsliklarning elektron avlodlarining yaratilishi va hokazolarda ko’rishimiz mumkin, bu kabilar barchasi ta’lim soxasining haqiqatan ham rivojlantirishga uni yangi bosqichga olib chiqishga bo’lgan e’tibordir.
Bu ham bejiz emas albatta , nega deganda respublikamiz aholisining yarmidan ko’pini yoshlar va o’smirlar tashkil etib o’z –o’zidan respublikadagi eng katta xarakatlantiruvchi kuchni ifodalaydi. Bundan tashqari xalqning , millatning ertangi kuni , kelajagi , ravnaq topishi albatta shu yoshlarga bog’liq Aynan shuning uchun xam bu xarakatlarning ertangi kuni va natijasi, albatta, ijobiy va yuksakdir deb o’ylayman .
Ta’limning yangi texnologiyalarga asoslangan yo’nalishda olib borilishi sohasida bu natijaga bosqichma –bosqich o’tilishi , ushbu bosqichlar davomida asta sekin darsliklarning yangi avlodlarini yaratish , darsliklarni elektron avlodlarini yaratish , masofaviy ta’lim asoslarini amalga oshirish ko’zda tutilgan.
Bugun duryo hamjamiyati axborot va axborotlashgan jamiyat sari qadam qo’ymoqda. Bu ishlarda respublikamiz ham chetda turgani yo’q albatta . Qabul qilinayotgan qonun va farmonlarning amaliy isboti hayotimizga tatbiq etilmoqda.Respublikamizning har bir o’quv muassasalari zamonaviy kompyuterlar va texnika maxsulotlari bilan jixozlanib, ta’limning yangi bosqichiga o’tilmoqda . Har bir talaba yoki o’rta maktab o’quvchilari xozirda zamonaviy kompyuterlardan foydalana oladi. Dasturiy ta’minotlarini ishlata oladi . Ishlab chiqarishning turli soxalari ham kompyuterlashmoqda bu esa albatta ishlab chiqarishning xam rivojlanishiga olib kelmoqda. Men ham ushbu diplom ishini tayyorlash davomida kompyuterning bir necha yuz dasturlaridan bo’lmish Global information tizimi , Arxivator dasturlari , Qobiq dasturlar va Antivirus dasturlari bilan chuqurroq tanishdim hamda ushbu axborotlar asrida yashayapmiz demak o’z-o’zidan xar bir ishimizda unga dasturlarning naqadar ahamiyatli ekanligini tushunib yetdim . Bugun biz duch kelamiz va undan foydalanamiz , unga extiyoj sezamiz. Ko’pincha bizga axborotlarni bir joydan boshqa joyga olib borish extiyoji tug’iladi , yoki ularni ma’lum muddat balki bir necha yillab saqlashga , ulardan muntazam foydalanishga to’g’ri keladi . Axborotni bir joydan boshqasiga ko’chirishda yoki saqlashda biz tashqi xotiralar yoki saqlovchilardan ya’ni disklardan foydalanamiz. Lekin shuni unutmaslik kerakki bu qurilmalarning axborot yozish xajmi cheklangan bo’lib , ba’zan ma’lumotimiz bu qurilmalarga sig’maydi yoki tashlash vaqtida ma’lumotlarning buzilishiga duch kelinadi. Bunday muammolarni esa ARJ dasturi orqali osongina xal qilish mumkin. Biz ARJ dasturi orqali ma’lumotlarni arxivlaganimizda birinchidan uning xajmini siqilishiga demakki xotiradan tejashga , ikkinchidan axborotlarni tashashda ularni buzilishidan saqlashga erishamiz. CHunki arxivlangan ma’lumotlar bir joydan boshqasiga ko’chirilganda buzilishlar sodir bo’lmaydi. Buning sababi arxivlash jarayonida fayl yoki katalogdagi belgi yoki elementlarning faqat bittadani xotiraga saqlanadi xamda fayl yoki katalog ochilganda qayta tiklab beriladi.
SHu sababli xam ma’lumotlarni bir joydan boshqasiga ko’chirilganda ular buzilishdan saqlanadi. Bu esa biz foydalanuvchilar uchun faqatgini qulaylik tug’diradi .

АДАБИЁТЛАР

1.Абрамов В.Г.. Трифанов Н.П., Трифанова Г.Н.. Введение в язук Паскаль.

Укув кулланма –М.Наука, 1988.
2. Файсман А. Профессоинальное программирование на Турбо Паскале. Тошкент: Info F – Informex – Koinko 1992.

1. 
   Фаронов В.В. Турбо Паскаль 7.0. Начальнуй курс. Учебное пособие. М. Нолидж. 1999.
   
2. 
   Савельев А.Я., Сазонов Б.А., Лукьянов С.Я. Профессинальнуй компьютер для всех. 1-4 китоблар – М.Вусш.шк. 1991.
   
3. 
   Стинсон К. Эффективная работа в Microsoft Windows 95. СПб:Питер,1998.