Katarsis (yunon tilidan afrika, katarsis, "tozalash" yoki "oydinlashtirish" ma'nosini anglatadi) bu hissiyotlarni, xususan achinish va qo'rquvni san'at orqali tozalash va tozalashdir

Katarsis (yunon tilidan afrika, katarsis, "tozalash" yoki "tozalash" yoki "oydinlashtirish" ma'nosini anglatadi) bu hissiyotlarni, xususan achinish va qo'rquvni san'at orqali tozalash va tozalashdir.[1] yoki yangilanish va tiklanishni keltirib chiqaradigan hissiyotlarning har qanday o'ta o'zgarishi.[2][3] Bu dastlab ishlatilgan metafora Aristotel ichida She'riyatta'sirini taqqoslab fojia katarsizning tanaga ta'siri uchun tomoshabin ongida.
Katarsis - bu atama dramatik san'at fojia ta'sirini tavsiflovchi (yoki komediya va ehtimol boshqa badiiy shakllar)[6] asosan tomoshabinlarga (garchi ba'zilar dramadagi belgilar haqida ham taxmin qilishgan bo'lsa ham). Hech qaerda yo'q Aristotel "katarsis" ning ma'nosini tushuntiring, chunki u ushbu atamani fojia ta'rifida ishlatmoqda She'riyat (1449b21-28). G. F. Else katarsizning an'anaviy, keng tarqalgan talqinlarining "tozalash" yoki "tozalash" deb talqin qilishlari matnida asos yo'q deb ta'kidlaydi. She'riyat, ammo katarsizni boshqa aristoteliya va aristoteliy bo'lmagan kontekstlarda ishlatilishidan kelib chiqadi.[7] Shu sababli, ushbu atama ma'nosini turli xil talqin qilishlar yuzaga keldi. Ushbu atama ko'pincha Aristotelning kontseptsiyasi bilan birgalikda muhokama qilinadi anagnorisis.
D. W. Lukas, ning nufuzli nashrida She'riyat, "Achinish, qo'rquv va Katarsis" ga bag'ishlangan Ilovada ushbu atama ma'nosiga xos bo'lgan turli xil nuanslarni har tomonlama yoritib beradi.[8] Lukas katarsisning "tozalash, tozalash va" intellektual aniqlik "" ma'nosining ba'zi jihatlarini o'z ichiga olishi ehtimolini tan oladi, ammo uning ushbu atamalarga munosabati boshqa jihatlari bilan boshqa nufuzli olimlardan farq qiladi. Xususan, Lukas talqini keyinchalik keng qabul qilinmagan "yunoncha Gumour doktrinasi" ga asoslangan. Katarzisning tozalanishi va tozalanishi nuqtai nazaridan asrlar davomida bo'lgani kabi bugungi kunda ham keng qo'llanilmoqda.[9] Biroq, yigirmanchi asrdan boshlab katarsizni "intellektual aniqlashtirish" deb talqin qilish katarsisning tomoshabinlar a'zolariga ta'sirini tavsiflashda tan olindi.


Komediya" Dante ijodining choʻqqisidir (1307–1321). Keyinchalik Boccaccio unga "Ilohiy" epitetini bergan. Dante vafotidan soʻng qoʻshilgan ilohiy soʻzi shoir ijodi muxlislari tomonidan asarning badiiy jihatdan yuksakligini ifodalash uchun qoʻllanilgan. Doston 3 qism ("Doʻzax", "Aʼrof", "Jannat") dan iborat. Har bir qismda 33 ta qoʻshiq bor. Doston Dantening shoir Vergiliy yetakchiligida u dunyoga sayohati tarzida yozilgan. Bu shakl Sharq obidasi "Me'rojnoma" syujetini eslatadi. "Komediya" anʼanaviy diniy syujet asosida boʻlsada, undagi gumanizm magʻzini real dunyodagi insonlar hayoti tashkil etadi. Dante asarda insoniyat tarixining turli davrlarida yashagan kishilarning murakkab falsafiy qarashlariga munosabatini bildiradi. "Komediya"ning "Doʻzax" qismidagi 4-qoʻshiqda jahonning buyuk donishmandlari Demokrit, Fales, Geraklit, Evklid, Ptolemey, Gippokratlar qatorida Sharqning ulugʻ mutafakkirlari Ibn Sino va Ibn Rushdlar tilga olinagan. Qoʻshiqda qadimiy Turon podshosining qizi, afsonaviy baliq tanli sarkarda ayol Semiramida, Misr malikasi Kleopatra faoliyatiga munosabat bildiriladi. "Aʼrof"da massagetlar malikasi Toʻmaris qahramonligi tasvirlangan. "Ilohiy komediya" badiiy yuksak boʻlishi bilan birga, kishilik jamiyati taraqqiyotida yigʻilgan bilimlarning boy xazinasidir. Dante Sharq va Gʻarb tafakkuri mevalarini omuxta etgan. Muallif Sharq donishmandlari Ibn Sino, Al – Fargʻoniy, Abu Mashʼar, Muhammad al – Xorazmiy va boshqalarning asarlaridan foydalangan.