Katta adron kollayderi Ishlash prinsipi Tuzilishi Xulosa

Ishlash prinsipi
Kollayderni qurishdan asosiy maqsad Higgs bozoni mavjud yoki emasligini aniqlashdir. Asosiy tajriba bunday oʻtkaziladi: har birining energiyasi 7 TeV boʻlgan protonlar yoki 574 TeV boʻlgan qoʻrgʻoshin yadrolari yorugʻlik tezligining 99.9999991%ida qarama-qarshi tomondan uchirilib, toʻqnashtiriladi. Toʻqnashuv natijasida ajralib chiqqan zarrachalar qayd etiladi va ular orasidan Higgs bozoni xususiyatlariga ega boʻlgani qidiriladi. Higgs bozoni mavjudligi hozirgi Standart
Model nazariyasini toʻliq tasdiqlashi kerak (Standart Model gipoteza emas, zero boshqa tajribalar uning katta qismi toʻgʻriligini isbotlagan). Aks holda massaning qayerdan paydo boʻlishi haqida yangi faraz qurib, Standart Modelga oʻzgartirish kiritishga toʻgʻri keladi.

Bunday protonlar kollayderning 27 kilometr uzunlikdagi aylanasi bo‘ylab joylashtirilgan 3 mingta igna shaklidagi dasta ko‘rinishida harakatlanadi. Har bir to‘plam 100 milliardga yaqin protonlardan tashkil topib, to‘qnashuv “nuqta”larida ular bir necha santimetr uzunlikda, diametri esa 16 mikron (eng ingichka soch tolasi qalinligida) bo‘ladi.

Protonlar parchalangach, vujudga kelgan kvarklar turli tomonga sochilib ketadi. Biroq kvarklar uzoq muddat yakka holda bo‘la olmasligi tufayli o‘ta qisqa vaqtda birlashib, yangi “og‘irroq” zarra ko‘rinishida katta tezlik bilan atrofga sochilayotganda, kollayder detektorlari tomonidan ularning parametrlari qayd qilib boriladi
Qorong'u materiyaning ilgari surilgan nazariyasi, hadron kollayderining mavjudligiga ishonchsizlikni keltirib chiqardi. Savol tug'ildi: "Hadron kollayderi: qarshi yoki qarshi?" U ko'plab olimlarni xavotirga soldi. Dunyoning barcha buyuk aqllari ikki toifaga bo'lingan. "Opponentlar" agar shunday materiya mavjud bo'lsa, unda unga qarama-qarshi zarracha bo'lishi kerak degan qiziqarli nazariyani ilgari surdi. Va tezlatgichda zarralar to'qnashganda, qorong'u qism paydo bo'ladi. Qorong'i qism va biz ko'rib turgan qism to'qnashishi xavfi mavjud edi. Keyin bu butun koinotning o'limiga olib kelishi mumkin. Biroq, Hadron kollayderi birinchi marta ishga tushirilgandan so'ng, bu nazariya qisman buzildi.

Keyingi ahamiyat koinotning portlashi, aniqrog'i tug'ilishdir. To'qnashuv paytida koinot o'z mavjudligining dastlabki soniyalarida o'zini qanday tutganini kuzatish mumkin deb ishoniladi. U Katta portlashning kelib chiqishiga qanday qaradi. Zarrachalarning to'qnashuv jarayoni koinot paydo bo'lishining boshida bo'lganiga juda o'xshash deb ishoniladi.

Olimlar sinab ko'rayotgan yana bir hayoliy g'oya - bu ekzotik modellar. Bu aql bovar qilmaydigan ko'rinadi, ammo biz kabi odamlar bilan boshqa o'lchovlar va koinotlarning mavjudligini ko'rsatadigan bir nazariya mavjud. Va g'alati narsa, akselerator bu erda ham yordam berishi mumkin.
Sodda qilib aytganda, akselerator mavjudligining maqsadi koinot nima ekanligini, uning qanday yaratilganligini anglash, zarralar va ular bilan bog'liq hodisalar haqidagi mavjud barcha nazariyalarni isbotlash yoki rad etishdir.Albatta, bu yillar davom etadi, ammo har bir ishga tushirish bilan ilm-fan olamini ostin-ustun qilib yuboradigan yangi kashfiyotlar paydo bo'ladi.