Kazus davlatlar tuzilish ko’ra, oddiy-unitar hamda murakkab-federativ va konfederativ davlatlarga bo’linadi. Davlat tuzilish shakli nafaqat ommaviy hokimiyat bilan

Federativ davlat (lotincha «foederare» so‘zidan olinib, «ittifoq bilan 
mustahkamlash» ma’nosini anglatadi) murakkab davlat hisoblanadi. Federativ 
davlat – teng huquqli respublikalar, shtatlar, kontonlar va boshqa davlat 
tuzilmalarining ixtiyoriy birlashuvi asosida tashkil topadi. Federativ davlatning 
belgilari quyidagilardan iborat: birinchidan, uning hududi subyektlar hududi 
yig‘indisidan iborat bo‘ladi. Ikkinchidan, oliy qonun chiqaruvi, ijro etuvchi va sud 
hokimiyati federatsiya va subyektlar miqyosida ikki pog‘onali bo‘ladi. Federatsiya 
va uning subyektlarining vakolatlari federatsiya konstitutsiyasida belgilab 
qo‘yiladi. Uchinchidan, ikki fuqarolik mavjud bo‘lib, u har bir fuqaroning bir 
vaqtning o‘zida ham federativ davlat fuqarosi, ham federatsiya subyekti fuqarosi 
ekanligini bildiradi. To‘rtinchidan, federatsiyaning oliy qonun chiqaruvchi 
(vakillik) idorasi ikki palatali tuzilishga ega: quyi palata butun mamlakatning 
manfaatini, yuqori palata federatsiya subyektlari manfaatlarini ifoda etadi. 
Beshinchidan, markaziy hukumatga bo‘ysunuvchi yagona qurolli kuchlar,
politsiya, xavfsizlik xizmatlari, bojxona tizimi mavjud bo‘ladi. Oltinchidan, 
federatsiyaning subyektlari davlat belgilariga – o‘z konstitutsiyasiga, oliy davlat 
hokimiyat organlariga (subyekt boshlig‘i, parlament, hukumat), o‘z ramzlariga ega 
bo‘ladi. Davlatlarning yagona federatsiya tarkibiga birlashuvi ayrim hollarda 
ularning bitta davlat tarkibiga singib ketishi natijasi, davlatning tuzilishi shakli 
dastavval federatsiya bo‘lsa, keyinchalik unitar siyosiy shaklga aylanib ketishi 
hollari uchrab turadi. Fransiya misolida ko‘radigan bo‘lsak, mazkur davlat tarixda 
bir necha ma’muriy-hududiy birliklardan iborat bo‘lgan alohida kichik mustaqil 
davlatlar, jumladan, bir qirollik, bir kurf-yuretlik, 26 gersoglik, 6 knyazlik, bir 
markgraflik, 77 graflik, 19 vitsegraflik, 14 mulk, bir markizlik, bir «kaptalat» va 13 
vaqf yerlaridan tashkil topgan edi. Ular dastlab federatsiya tarkibiga birlashdilar, 
keyinchalik bu kichik davlatlarning barchasi yagona Fransiya davlati sifatida 
birlashib, o‘zida unitar siyosiy shaklni tashkil etdi.Federatsiyalarga AQSH, 
Braziliya, Meksika, Rossiya hamda Germaniya kabi davlatlarni misol qilib 
keltirsak bo’ladi.