Kbk: 84(5O‘zb)7
Download 0.68 Mb. Pdf ko'rish
|
Қизлар дафтарига (3)
|
Yaxshi kelin
Shakarxonni nikoh oqshomining ertasiga, tong endi ko‘z uqalay boshlagan subh sodiqda kelin salomga olib chiqishdi. Qaynata-qaynana, qaynag‘a-qayn egachi, amma-xola, yaqin-uzoq qarindoshlar ataganlarini ushlab qator turishardi. Shakarxon boshiga solingan harir hind-u ro‘moli ostidan ularga qaradi-yu, yugurib borib qatorlariga turib olgisi keldi. Shunchalar yaqin, shunchalar aziz ko‘rdi ularni o‘ziga! Shakarxon yanga e’loni bilan avval qaynatasiga ikki bukilib salom berdi. Qaynatasi ataganini uning boshiga qo‘yib, uzoqdan uzoq duo qildi. Yetti pahlavon o‘g‘il-u, yetti jonon qiz tiladi. Ahil bo‘linglar, totuv yashanglar, dedi. Qaynanasi esa, Shakarxonning boshiga bitta sopol laganni to‘q etkazib qo‘ydi-yu, duo ham qilmay, qayrilib ketaverdi. Yer yorilmadi-yu, Shakarxon yerga kirib ketmadi. Birinchi kundanoq shunaqa sovuq muomala boshlansa, keyin nima bo‘ladi? Shakarxon shu narsalarni o‘yladi-yu, ustidan bir chelak sovuq suv quyib yuborilgandek bo‘ldi. U hozirgi holatida o‘zini yer ustida emas, jar ostida his qilardi. U bir entikib o‘zini orqaga 123 oldi, ko‘zlari tindi, quloqlari shang‘illab ketdi. Bu shang‘illash Shakarxonga hozirgina bitta sopol laganni boshiga to‘qillatib qo‘yib chiqib ketgan qaynanasining xunuk baqirig‘iga o‘xshar edi. U o‘zini yo‘qotib, nes bo‘lib qoldi. Endi u kimlarga salom berdi – bilmadi, kimlar nima dedi – uqmadi. Faqat uyga kirgandagina o‘ziga keldi. Yanga shu yerda edi, u ma’yus dedi: – Bu qanaqasi bo‘ldi, a, opa? Qaynana ham shunchalik bemehr bo‘ladimi? Tavba! Halitdan shunday qilsalar, keyin nima bo‘larkin, a? Yanga uning qalbida tutay boshlagan o‘tni yondirmadi. O‘zini og‘ir tutib, bosiq ovozda dedi: – Nima bo‘lishi o‘zingga bog‘liq, aylanay. Yaxshi bo‘lsang, ular ham yaxshi bo‘lib ketadilar. Yomon bo‘lsang-chi, hali buni holva bilaver. Odamni odam ilitadi, esingda bo‘lsin! – dedi yanga, Shakarxonga dalda berib. Shakarxon yangasining aytganini qildi. Qay- nanasi bilan gaplashganda tilidan bol tomardi, dakki-dashnom eshitganda lab-lunjini osiltirib, qora bulutga o‘xshab olmay, charaqlab kular, ayniqsa, bir narsani unday qilmabsiz, bunday qilmabsiz desa, voy kallam qursin-ey, aqlim yetmabdi-ya! Xo‘p, oyijon, siz aytga ningizday qilaman. Basharti undan ham orttirib qoyil qilib qo‘ysam – urishmaysizmi? A, oyijon, urishmay- sizmi? – deydi-yu, charaqlab kelib, qaynanasini u betidan-bu betidan cho‘lp-cho‘lp o‘pib oladi. Jahli chiqib, qumortqisi oqib turgan serjahl qay nanasini ana shunaqa hazil-mutoyiba bilan yengib yuboradi. Shakarxonning bu uyda ildizi- ni mustahkam qilgan, qaynanasini asta-sekin 124 ilitib olishiga imkon bergan fazilatlaridan biri – chaqimchi emasligi bo‘ldi. U qaynanasidan haqsizlik, adolatsizlik ko‘rsa ham, ilon po‘st tashlab yuboradigan yomon gaplar eshitsa ham ichiga yutib, alamini kulgi bilan yengib yuraverdi. Shakarxon asil kelin ekan. Qaynanasidan ko‘rgan adolatsizliklarning birontasini eriga aytmadi, ko‘z yoshi qilib zorlanmadi, onangiz undoq dedi, onangiz bundoq dedi, deb erining yuragini ezmadi. Ayniqsa, unday bo‘ldi, bunday bo‘ldi, deb onasining oldiga yig‘lab bormadi. Aksincha, hech qanday jafo ko‘rmagan baxtli odamday, ota-onasining oldiga kulib borib, kulib kelib yurdi. Shakarxon bu ko‘rgiliklarni ertami- kech shifo topib ketadigan o‘tkinchi dardga o‘xshatar, shifo kuni ke lishini qanoat bilan ku- tar edi. Shu taxlit kunlar, oylar o‘tdi. Qildan qiyiq topadigan, o‘zining gapidan o‘zgasini tan olmaydigan, qaysar, kajr qaynana Shakarxonni shunchalar yaxshi ko‘rib qoldiki, uni yerga ham, ko‘kka ham ishonmay e’zozlaydigan bo‘ldi. Qizig‘i shu bo‘ldiki, tabiatan qo‘rs, tars-turs gapiradigan qaynanasi Shakarxon sharofati bilan noppa- nozanin muloyim, yumshoq so‘z ham bo‘lib qoldi. – «Yaxshi gap bilan ilon inidan chiqadi» deganlari shu ekan-da! – deb quvonadi qaynatasi, xotinining yumshoq bo‘lib qolganidan terisiga sig‘may xursand bo‘lib. Ha-da: Gulki berdi tikan zahriga bardosh, Bo‘ldi oqibat gul misoli quyosh. |
