Kegl cc pechat indd

g& 10 ^ deb oling {Javobi: 3750 J).
4*. Aravacha va undagi yuk massasi birgalikda 100 kg. Uni 500 N kuch ta’sirida 10 m ga siljitildi. Bajarilgan ish nimaga teng? {Javobi: 5000 J.)
5. 2 kJ, 0,3 mJ, 350 mJ ga teng bo'lgan ishlarni joullarda ifodalang. Amaliy topshiriq
1. Uyingizdan maktabga kelguncha qancha mexanik ish bajar- ganingizni hisoblab ko‘ring. Yo^£lni gorizontal tekis deb hisob­lang.
2. Narvonga yoki stol ustiga chiqing. Bunda bajargan mexanik ishingizni hisoblab, daftaringizga yozing.
■
ENERGIYA TURLARI. QUYYAT
G^£isht bilan mix qoqish misolida Siz, g^£ishtni qancha yuqoriga ko^£tarib mixga tashlab yuborsangiz, taxtaga shuncha chuqurroq kirishini bilib oldingiz. Demak, g‘ishtning ish bajara olish qobiliyati, ya’ni energiyasi uning vaziyatiga bog^£liq bo^£lar ekan.
IO‘zaro ta’sirlashuvchi jismlarning bir-biriga nisbatan joylashuvi tufayli ega boigan energiyasi potensial energiya deb ataladi.
Berilgan misolda g^£ishtning bajargan ishi A=F_o^_{ir kuch} h ga teng. Bunda, F_og_{h kuch} — g^£ishtning og‘irlik kuchi; h — g‘ishtning mix qalpog‘iga nisbatan balandligi. Bu ish g‘ishtning energiyasi hisobiga bajarilganligi uchun uning potensial energiyasi E_p = F_og._{ir kuch} h yoki
| E=mg/T]
Buraladigan soatlarda prujinasini siqib, unda potensial energiya hosil qilinadi. So^£ngra prujina asta-sekin yoyilib soat mexanizmini, ya’ni strelkalarni harakatga keltirib, mexanik ish bajaradi. Daryolarni to^£sib, to^£g^£onlar quriladi. Bunda suvning balandligi ko^£tariladi. So^£ngra bu suv maxsus quvurlar orqali tushirilib, suv yo^£liga o^£rnatilgan parraklarni aylantiradi. Jismlar potensial energiyadan tashqari kinetik energiyaga ham