Keleshek rawajlanıwıń ilimiy tiykarda jaratılǵan texnika, yaǵnıy mexanizm hám mashinasız eleslep bolmaydı, sonday eken mashina hám mexanizmniń ilimiy tiykarın uyretwshi pánge itibardı kúsheytıriw kerek

Mexanizmlerdiń duzilisi formulasi
Hár turli mexanizmler duzilisinde mexanizmniń erkinlik dárejesin (W) ondagi buwinlar sani hám kinematic juplar sani hámde turleri menen baylaytugin uliwma nizamliqlar bar.Bul nizamlar mexanizmlerdiń duzilis formulalari dep juritiledi.
Házirgi waqitta fazaliq mexanizmlerdiń duzilisin qadagalawda Malishev formulary keń qollaniladi.Tegis mexanizmler ushin ese P.L.Chebishev formulasi keń qollaniladi
W=3*n-2*p₅-p₄ (1.1)
Bul jerde n-qozǵaliwshań buwinlar sani
P₅-tomen kinematic juplar sani
P₄-joqari kinematic juplar sani
W=3*n-2*p₅-p₄=3*3-2*4=1
Mexanizmlerdi duzilisi boyinsha analiz qiliw Assur ideyasina tiykarlangan bolip bul ideyaga tiykarinan hár qanday mexanizmdi payda qiliw ushin baslangish mexanizmge(ustin hám jetekshi buwinnan ibarat bolgan mexanizm)qozgaliwshańliq dárejesi 0 ge teń bolgan Assur toparlarin birlestiriw kerek boladi.Qosilip atirgan Assur toparlariniń qozgaliwshańliq dárejesi 0 ge teń.
2-3 Assur topari

B

1 3

A O₁

C
II-klass

2-tártipli
2-modifikaciyasi
W=3n-2P₅-P₄=3*2-2*3=6-6=0

1

ω₁

O₁

I-klass
1-tártibli
W=1
Mexanizmniń duzilis formulasi tómendegishe
I(0,1)—II(2,3)
Mexanizm toshkalariniń traektoriyalarin aniqlaw
Mexanizm buwinlariniń turli jaǵdaylarin aniqlaw menen usi buwinlarga tiyisli toshkalar jaǵdayi da aniqlanadi.
Mexanizm kinematik sxemasi málim masshtabda siziladi.Bunnan maqset mexanizm buwinlariniń uzinliq ólshewleri juda kishi bolsa, olardi úlkenlestirip,úlken bolsa kisheytirilip siziwdan ibarat
Mexanizm masshtabi tómendegishe aniqlanadi
μ₁= =
μ₁₌
Qalgan buwinlardiń sizilmadagi uzinligi tómendegishe aniqlanadi.
AB=
BC=
O₂C=
O₂B=
X=
h=
Toshkalar traektoryalarin aniqlaw ushin joqarida esaplangan ólshemler menen mexanizm (olik)(shetki) jaǵdayda siziladi.Bunda krivoship hám shatun bir tuwri siziqta jatqan halda boladi,jaǵdaydi aniqlaw ushin krivoship aylaniw orayinan oń tárepine
R₁=OA+AB radius menen oq sizamiz.Bul oqtiń ekinshi qozǵalmas tayanish toshkamizda (O₂)R₂=O₂B radiusli oq sizamiz,bul oqlar kesisken toshkani tayanish toshkalar menen birlestiremiz.
Nátiyjede krivoship hám shatun bir tuwri siziqta jaylasadi,palzun ese eń shetki jaǵdayda jatadi.Krivoshipti tegis háreket qiladi(w=const) dep qabil qilip A toshka traektoriyasi-aylanani A_o den baslap teń bóleklerge bólemiz. Mexanizmniń birinshi jaǵdayin tabiw ushin shatun A₁B₁=A_oB_o uzinligin radius qilip hám A₁ toshkani oray qilip O₂B oq menen kesilisgenshe oq sizamiz.Eki oq kesisken toshka B₁ jaǵdaydi beredi.Usi tártipte qalgan toshkalar aniqlanadi.
Kinematik diagrammalar usili(grafik usili)
Bul usilda toshkanin’ waqit birliginde basip otilken jol(araliq)S=S(t) grakiginen siziqli tezlik V_t=V_t(t) ha’m tezleniw a_t=a_t(t) grafikleri aniqlaniwi kerek.
Keltirilgen baylanislarda
S=toshkanin’ jiljiwi
V=toshkanin’ siziqli tezligi
A^t=toshkanin’ tangencial(urinba)tezleniwi
t=waqit
Eger usi baylanisiwlardan biri ma’selen S=S(t) malim bolsa qalgan ekewin aniqlaw mumkin.