Referat jumisi Tema: Tegislikte tuwri siziq tenlemeler Orinlaģan: Allambergenova H

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI

Nókis innavasion instituti talabasi

Allambergenova Hurliman

Referat jumisi


Tema:Tegislikte tuwri siziq tenlemeler


Orinlaģan: Allambergenova H
Qabillaģan: Yuldashev M
Nókis-2023

Tegislikte tuwri siziq tenlemeler


Joba:
Kirisiw
1.Tuwri Sızıq ham onıń teńlemesi haqqında
2.Tegislikte tuwrı sızıq jáne onıń teńlemeleri
3.Tekislikke tiyisli tuwri siziq ha`m noqat
4.Tuwri siziq ha`m tekisliklerdin o`z ara jagdaylari
Paydalanilgan adebiyatlar

Kirisiw
Tegislik − geometriyanıń áhmiyetli túsiniklerinen biri. Geometriyada ańlatılmaytuǵın baslanǵısh túsinik bolıp esaplanadı. Onıń qásiyetleri geometriya aksiomaları menen ańlatıladı. Eki noqat bir tegislikte jatqan tuwrı sızıqtıń ózi hám sol tegislikte jatadı. Bir tuwri Siziqta jatpagan ush noqat arqali bir tegislik otedi. Tegislikte berilgen eki noqattan ten uzaqliqta turǵan noqatlar toplami tegislik baladı.
Aqirg'i ákisioma araliq tusinigine arnalgan bolip N.I. Lobachevskiy oni Tegisliktin anıqlamasi retinde qabil etken G.V. Leybnits tegislikti eki kongruent ajiratiw múmkin qaptal dep tariplegen Lekin bul qasiyet tegislikti tolıq anıqlamaydi. Sebebi jasawshi sinusoida yaki pishqisiman qalegen sheksiz sınıq siziq bolǵan silindirlik qaptal ha'm sanday kongurentke bolinedi.
1.Tuwri Sızıq ham onıń teńlemesi haqqında
Analitik geometriyaning eń zárúrli túsiniklerinen biri, sızıq teńlemesi túsinigi bolıp tabıladı. Tegislikte tuwrı múyeshli koordinatlar sistemasında sızıq berilgen bolsın (4-sizilma).

Tariyp. sızıqta yotuvchi qálegen noqattıń koordinatlari teńlemeni qánaatlantirib, ol jaǵdayda yotmagan noqatlardıń koordinatlari Qánatlantirmasa, bul teńleme sızıqtıń teńlemesi dep ataladı. Bunnan sızıq, koordinatlari (1)-teńlemeni qánaatlantıratuǵın barlıq noqatlar kompleksinen ibarat ekenligi kelip shıǵadı. Sızıqtıń teńlemesin dúziw degende oǵan tiyisli qálegen noqattıń koordinatlari arasındaǵı munasábetti (baylanısıwdı) teńlemekórinisinde ańlatıwdan ibarat. Tabılǵan sızıq teńlemesi ushın sızıqtaǵı Qálegen noqattıń koordinatlari onı qánaatlantıradı hám kerisinshe, noqattıń koordinatlari teńlemeni qánaatlantirsa, bul noqat sol sızıqta jatadı.