Referat jumisi Tema: Tegislikte tuwri siziq tenlemeler Orinlaģan: Allambergenova H

2.Tegislikte tuwrı sızıq jáne onıń teńlemeleri
Tuwrı sızıq túsinigi analitik geometriyaning tiykarǵı túsiniklerinen biri bolıp tabıladı. Tómende hár túrlı jaǵdaylarda tuwrı sızıqtıń analitik ańlatpaların (teńlemelerin) keltirip shıǵaramız hám olar járdeminde tuwrı sızıqtıń tegisliktegi jaǵdayların úyrenemiz. Tuwrı sızıqtıń múyesh koefficiyentli teńlemesi. Tuwrı sızıqtıń o'qi oń baǵdarı menen payda etgen múyeshi hám tuwrı sızıqtıń ordinatlar oǵınan ajratgan kesmasining úlkenligi berilgende, onıń tegisliktegi jaǵdayı anıq boladı. Mısalı, =3 , =125 bolsa, onıń jaǵday boladi (5-sizilma). Tómendegi muǵdarlar berilgende tuwrı sızıqtıń teńlemesin keltirip shıǵaramız. tuwrı sızıqqa tiyisli qálegen noqat bolsın (6-sizilma).



5-sizilma 6-sizilma
tuwrı múyeshli úshmúyeshlikten bunnan . 6 – sizilmadan ; yaki Bolǵanlıǵı ushın Boladı. tuwrı sızıqtıń múyesh koefficiyenti dep ataladı hám menen belgileymiz. Sonday etip, Munasábet kelip shıǵadı. Buǵan tuwrı sızıqtıń múyesh koefficiyentli teńlemesi dep ataladı.
Bolsa, tuwrı sızıq koordinatlar basınan ótip, tenlemesi boladi. bolsa bolıp, bul birinshi koordinatalar múyeshiniń bissektrisasi boladı.
3.Tekislikke tiyisli tuwri siziq ha`m noqat
Tomendegi jagdaylarda tuwri siziq tegislikke tiyisli boladi.
Eger tuwri siziqtin` eki noqati tekislikke tiyisli bolsa bul tuwri siziq Tegislik ke tiyisli baladı. Maselen a tuwri siziqtin A ha`m B noqatlari Q tekislikke tiyisli bolganligi ushun a tuwri siziq Q tekislikke tiyisli boladi ;
Eger m tuwri siziqqtin bir noqati tekislikke tiysili bolip usi tekislikke tiyisli yaki ogan parallel bir tuwi siziqqa parallel bolsa bul tuwri siziq tekislikke tiyisli boladi. Maselen m tuwri siziqtin C noqati Q tekislikke tiyisli ha`m bul tuwri siziq usi tuwri siziqqa tiyisli tuwri siziqqa parallel bolsa onda m tuwri sizigi Q tekislik ke tiyisli boladi. Tuwri siziqtin tiyisli boliw shartlerinen tomendegi juwmaqqa keliw mumkin.
Eger tuwri siziq tekisllike bolsa bul tuwri siziqtin bir atli izleri tekisliktin bir atli izlerine tiysili boladi. P tekislikte teiyisli m tuwri siziqtin Mh gorizontal izi tekisliktin Ph gorizontal izinde tuwri siziqtin Mv frontal izi tekisliktin Pv frontal
izinde jaylasqan. Demek m tuwri siziq P tekislik tiyisli boladi. m ∈ P.

Q
a) e)
A
m
B С l)
c