«Kesish nazariyasi va kesuvchi asboblar»

3-Amaliyot ishi. 
Eksentrikli qisish qurilmalari 
Eksantrik qisqichlar-chilangar-montaj va payvandlash ishlarini bajarishda 
qismlarni tez va ishonchli o'rnatish uchun ishlatiladigan tezkor mahkamlash 
moslamalarining elementlari. 
Eksantrik ta'sir qisqichlari (qisqichlar) payvandlash o'tkazgichidagi (slipway) 
tugun qismlarini ishonchli va aniq mahkamlaydi va payvandlashdan oldin yig'ish 
o'tkazgichida (slipway) mahsulotlarni o'rnatish vaqtini va payvandlangan tugunni 
o'tkazgichdan olib tashlash vaqtini sezilarli darajada kamaytirishga yordam beradi. 
Eksantrik qisqich-bu takomillashtirilgan dizaynning siqish elementi. Eksantrik 
qisqichlar (EZM) ish qismlarini to'g'ridan-to'g'ri siqish uchun va murakkab siqish 
tizimlarida ishlatiladi. 
Qo'lda vintli qisqichlar dizayni jihatidan sodda, ammo muhim kamchilikka ega - 
qismni mahkamlash uchun ishchi kalit bilan ko'p miqdordagi aylanish harakatlarini 
bajarishi kerak, bu qo'shimcha vaqt va kuch sarflashni talab qiladi va natijada mehnat 
unumdorligini pasaytiradi. 
Yuqoridagi fikrlar, iloji bo'lsa, qo'lda vintli qisqichlarni tez ishlaydigan qisqichlar 
bilan almashtirishga majbur qiladi. 
Eng keng tarqalgan eksantrik va menteşeli qisqichlar. 
Eksantrik qisqich, tezligi bilan ajralib tursa-da, qismning katta siqish kuchini 
ta'minlamaydi, shuning uchun u faqat nisbatan kichik kesish kuchlari bilan ishlatiladi. 
Afzalliklari: 

dizaynning soddaligi va ixchamligi; 

dizaynda standartlashtirilgan qismlardan keng foydalanish; 

sozlashda qulaylik; 

o'z-o'zini inhibe qilish qobiliyati; 

ishlash (haydovchining ishlash vaqti taxminan 0,04 daqiqa). 

---

8 
Kamchiliklari: 

qattiq bo'lmagan blankalarni mahkamlash uchun eksantrik mexanizmlardan 
foydalanishga imkon bermaydigan kuchlarning konsentrlangan tabiati; 

dumaloq eksantrik kameralar bilan mahkamlash kuchlari beqaror va ish 
qismlarining hajmiga sezilarli darajada bog'liq; 

eksantrik kameralarning intensiv eskirishi tufayli ishonchlilikning pasayishi. 
Eksantrik kameralar 20X po'latdan 0,8...1,2 mm chuqurlikka sementlangan va 
HRCe 55-61 qattiqligiga qadar qattiqlashtirilgan va eksentrik maxkamlagichlar 
quyidagicha hisoblanadi: 
1. Eksentrik kulachokning hk yo'nalishi aniqlanadi, mm.: 
Agar eksantrik kameraning burilish burchagi cheklanmagan bo'lsa (a ≤ 130°), unda 
bu erda δ-ishlov beriladigan qismning qisqich yo'nalishi bo'yicha o'lchamiga 
bardoshlik, mm; 
D
gar
= 0,2...0,4 mm – ish qismini osongina o'rnatish va olib tashlash uchun 
kafolatlangan (garantiyalangan) bo'shliq; 
J = 9800...19600 kn/m – eksantrikning qattiqligi; 
D = 0,4...0,6 hk mm – quyim va xatoliklarni etiborga olgan xolda eksantrikning 
yurish zaxirasi. 
Agar eksantrikning burilish burchagi cheklangan bo'lsa (a ≤ 60°), unda 
2. Jadvallardan foydalanib, standart eksantrik maxkamlagich tanlanadi. Bunday 
holda, shartlar bajarilishi kerak: F 
z
≤ F 
z max.
h k ≤ h (GOST 9061-68 bo'yicha 
o'lchamlar, materiallar, issiqlik bilan ishlov berish va boshqa texnik shartlar. Quvvat 
uchun standart eksantrik kamerani tekshirishning hojati yo'q. 
3. Eksantrik mexanizm tutqichining uzunligini aniqlang, mm 
M max va F 
3 
max qiymatlari jadvalga muvofiq tanlanadi. 

---

9 
Eksentrik kulachokning chizmasi 

---

10