Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Maqsadlarni vujudga keltirish - xavfsizlikni boshqarishda juda 
murakkab masaladir. Maqsadni har doim iyerarxik tushuncha deb qarash 
kerak. Reja har doim aniq tugallangan maqsadni amalga oshirishga 
yo'naltirilgan bo'lishi lozim. Bu bosh maqsaddir, umuman qism 
maqsadlarga bo'linadi va o'z navbatida muhimlik darajasiga qarab 
joylashtiriladi. 
Bosqichlarda, xavfsizlikning barcha talablari hisobga olingan holda, 
to'liq faoliyat sikli xosil qilinadi, ya'ni: ilmiy fikr; ilmiy izlanish ishlari; 
konstruktorlik ishlari; loyiha; loyihani amalga oshirish; sinash; ishlab 
chiqarish; tashish; foydalanish; takomillashtirish va tuzilishini o'zgartirish; 
saqlashga qo'yish va bartaraf qilish; yo'q qilish. 
Xavfsizlik talablarini o'z vaqtida hisobga olish faqat texnik 
shartlargagina emas, balki iqtisodiy qarashlarga tayanadi. 
Boshqarish - bu shunday jarayonki, uni bir qancha bosqachlarga 
boolish mumkin: 
1 . Obyektning holatini tahlil qilish va baholash. 
2. Boshqarishning maqsad va masalalarini amalga oshirish uchun 
tadbirlarni rejalashtirish va oldindan aniqlash. 
3. Boshqaruvchi va boshqariladigan tizimlami bevosita tashkil 
qilish, 
4. Nazorat, ya'ni boshqarishni tashkil qilish ustidan kuzatish 
va tekshirish.

---

421 
5. Tadbirlarning samaradorligini aniqlash. 
6. Rag'batlantirish, ya'ni boshqarish qatnashchilarini boshqaruv 
muammolarini muvaffaqiyatli hal qilishga undovchi ta'sir shakllari. 
HFXni boshqarish vositalarini quyidagi jihatilarga ajratish 
mumkin: fizologik, psixologik, ijtimoiy, tarbiyaviy, ergonomik, ekologik, 
ommani o'qitish; xavfsiz xulq madaniyatini tarbiyalash; kasbiy o'qitish; 
kasbiy tanlash; boshqarish subyektiga psixologik ta'sir qilish;.dam olish va 
ishlash rejimlarini ratsionallashtirish; kollektiv himoyalanishning texnik 
va tashkiliy vositalari; shaxsiy himoya vositalari; yengillik va 
kompensatsiya to'lovlari tizimi va boshqalar, tibbiy, texnik, tashkiliy-
operativ, huquqiy va iqtisodiy.HFXni boshqarishning vositalari boy va 
rang-barangdir. Bularga quyidagilar kiradi: halq ommasini o'qitish, kasbiy 
tanlash, boshqarish subyektiga psixologik ta'sir qilish; dam olish, ishlash 
rejimlarini ratsionallashtirish; kollektiv himoyalanishning texnik va 
tashkiliy vositalari; shaxsiy himoya vositalari; yengillik va kompensatsiya 
tolovlari tizimi va boshqalar.