Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

129. Elektr tokidan jarohatlanganda – birinchi navbatda 
jarohatlangan shaxsni elektr kuchlanishidan ajratish, uni qulay, yumshoq 
joyga yotqizish, puls urishini, nafas olishini va ko’z qorachig’i holatini 
tekshirish lozim. Agar jarohatlangan shahs hushsiz bo’lib, puls urishi va 
nafas olishi sezilmasa unga sun’iy nafas berib, yurakni tashqi massa qilish 
lozim. 
130. Sun’iy nafas berish va yurak massajini – bir kishi bir vaqtda 
bajarganda dastlab 2-3 marta sun’iy nafas berish, keyin 10-12 marta 
yurakni tashqi massaj qilish lozim. 
131. Zaharlanganda – zaharli modda og’iz orqali oshqozonga 
tushgan bo’lsa kaliy permanganat (“margansovokisliy”) ning iliq suvdagi 
kuchsiz eritmasidan bir necha stakan ichirish va 2-3 marta qayd qildirish 
kerak yoki 1-2 osh qoshiq suyuq magneziyni bir stakan suvga solib 
ichirish kerak. Qorinda qattiq og’riq bo’lsa isitgich (“gorelka”) qo’yish 
mumkin. 
132. Zaharli modda teriga tushsa uni yumshoq material bilan 
tozalab, suv bilan yuvib ichimlik sodasining 2% li eritmasi bilan ishlov 
berish kerak.

---

552 
133. Zaharlanish havo orqali – sodir bo’lsa navshadil spirt 
hidlatish, ichimlik sodasi qo’shilgan sut, achchiq shirin choy berish, 
ko’krakka “garchichnik” qo’yish kerak. 
134. Zaharli modda ko’zga tushsa – bir stakan suvga bir choy 
qoshiq ichimlik sodasi solib ko’zni yuvish lozim.
135. Singanda, bo’g’imlar chiqqanda, pay cho’zilganda – 
birinchi navbatda shikastlangan kishiga tinchlik berilishi va shikastlangan 
joyga sovuq bosish lozim. Singan yoki chiqqan qo’l-oyoqlarga taxtakach 
faner yoki kardon qo’yib bog’lash mumkin.
136. Lat yeganda yoki pay cho’zilganda – sovuqlik qo’yish, yod 
surish, issiq kompres qo’yish taqiqlanadi. 
137. Kuyish – termik, elektrik va ximiyaviy ko’rinishlarda bo’ladi. 
Kuyish og’rlik holatiga ko’ra 4 darajaga bo’linadi: 1- darajali kuyishda teri 
qizarib shishadi, 2-darajali kuyishda suv pufaklari hosil bo’ladi, 3-darajali 
kuyishda teri jonsiz bo’lib, sezish qobilyatini yoqoyadi, 4-darajali 
kuyishda teri qorayadi, muskullar va suyaklar shikastlanib qurib qoladi.