Кимё тарихи ҳАҚида маълумот

КИМЁ ТАРИХИ ҲАҚИДА МАЪЛУМОТ

• Бутун дунё кимёгар олимлари, жумладан италиялик М. Джуа кимё тарихини қуйида келтирилган бешта катта даврга бўлишни таклиф қилдилар.
• А. Кимёнинг алкимёдан аввалги даври. Бу давр дунёда маданият бошланишидан тортиб то IV асрга қадар давом этган. Бу даврда тажрибада қўлга киритилган билимлар авлоддан авлодга ўтиб келган. Уларни бирлаштирувчи ту-шунчалар ҳали яратилмаган эди. Хомашёлардан мис, брон-за, темир, шиша, бўёқ ва бошқа маҳсулотлар ишлаб чи-қариш асосини ташкил этган кимёвий жараёнлар ҳақида-ги таълимот кўпминг йиллик тарихга эга. Инсонлар жуда қадим замонлардан бери олтин, симоб, кумуш, олтингугурт каби элементларни, ош тузи, аччиқтош каби мураккаб моддаларни яхши билганлар.
• Амалий кимё Милоддан қарийб 4000 йил илгари Миср, Мессопотамия, Ҳиндистон, Хитой мамлакатларида ривожлана бошлайди ва кимёвий билимлар Мисрдан қадимги дунёнинг турли қисмларига тарқалган.

”Кимё” сўзининг келиб чиқиши ҳақида ҳар хил фикрлар бор: биринчиси: ”Кимё” – бу араб тилида «қора» деган маънони билдиради; бу сўз Нил дарё бўйларидаги қора тупроқли жойларда амалий кимё тараққий этганидан келиб чиққан бўлса керак; иккинчиси: «кимё» сўзи юнонча сўз бўлиб, асл металлар ишлаб чиқариш технологиясини билдиради.

• ”Кимё” сўзининг келиб чиқиши ҳақида ҳар хил фикрлар бор: биринчиси: ”Кимё” – бу араб тилида «қора» деган маънони билдиради; бу сўз Нил дарё бўйларидаги қора тупроқли жойларда амалий кимё тараққий этганидан келиб чиққан бўлса керак; иккинчиси: «кимё» сўзи юнонча сўз бўлиб, асл металлар ишлаб чиқариш технологиясини билдиради.
• Хемейа - қуйма металл (грекча сўз), ёки хумиа - ўсимлик шарбати, Chemia - шарбат яратиш санъати, ёки металл қуйиш санъати деган маънони билдиради. Эски хитой тилида кимё - олтин ажратиб олиш деган маънони билдиради
• Металл сўзи “излаш” маъносини билдиради. Энг дастлабки металл-мис, олтин-бронза асри, темир асрида вужудга келди. Осирийлар армияси темирдан энг биринчи қурол ясаб (900 йилда бизнинг эрамизгача ) урушлар қилган.
• Табиат ҳодисаларига фалсафий нуқтаи назардан қараш дастлаб Юнон мамлакатидан бошланди.