Кимё тарихи ҳАҚида маълумот

Рус олими М. В. Ломоносов (1711 — 1756) флогистон назарияси нотўғри эканлигини исботлаб берди. У 1756 йилда ўзининғ тажрибалари асосида металл (масалан, қалай ёки қўрғошин) ёпиқ идишда қаттиқ қиздирилганда унинг оғирлиги ўзгармай қолишини кўрсатди; у металл ёнганида оғирлигининг ортишига сабаб металлнинғ ҳаво билан бирикишидир деб исбот қилди. М. В. Ломоносовдан бир неча йил кейин машҳур франауз оли.ми А. Лавуазье (1743—1794) ҳам металларни (масалан, симобни) узоқ қиздириш натижасида ҳеч қандай флогистон йўқлиги ва металл ёнганида у ҳавонинг 1/5 қисми (кислород) билан бирикишини кўрсатди. М. В. Ломоносов, одатда математика ва физикада фойдаланиладиган илмий методдан кимёда ҳам фойдаланиш кераклигини таклиф қилди. У бирор

• Рус олими М. В. Ломоносов (1711 — 1756) флогистон назарияси нотўғри эканлигини исботлаб берди. У 1756 йилда ўзининғ тажрибалари асосида металл (масалан, қалай ёки қўрғошин) ёпиқ идишда қаттиқ қиздирилганда унинг оғирлиги ўзгармай қолишини кўрсатди; у металл ёнганида оғирлигининг ортишига сабаб металлнинғ ҳаво билан бирикишидир деб исбот қилди. М. В. Ломоносовдан бир неча йил кейин машҳур франауз оли.ми А. Лавуазье (1743—1794) ҳам металларни (масалан, симобни) узоқ қиздириш натижасида ҳеч қандай флогистон йўқлиги ва металл ёнганида у ҳавонинг 1/5 қисми (кислород) билан бирикишини кўрсатди. М. В. Ломоносов, одатда математика ва физикада фойдаланиладиган илмий методдан кимёда ҳам фойдаланиш кераклигини таклиф қилди. У бирор
• моддани характерлаш учун унинг зичлиги, ёруғликни синдириши, қайнаш температураси каби шу модда учун доимий бўлган хоссаларини аниқлаш зарурлигини уқтирди. Шу ишлари билан М. В. Ломоносов ҳозирги физик кимёга асос солди. А. Лавуазье флогистон назарияси ўрнига ё н и ш ҳақидаги кислород назариясини яратди ва моддалар массасининг сақланиш қонунини таърифлашга муваффақ бўлди. Шу билан бирга илмий кимёга асос со-линди.

Г. Миқдорий қонунлар даври. XVII асрда кимёнинг асосий вазифаларидан бири табиий минераллар таркиби ва хоссаларини ўрганиш эди. XVIII асрда эса кимёвий элементлар ўзаро хоҳлаган миқдорда бирика оладими, ёки улар бир-бири билан бирикишида қандайдир чекланишлар борми? деган муаммони ҳал этиш кимё фани учун асосий масала бўлиб қолди. Бу муаммони ҳал этишда бошланғич моддалар ва маҳсулотлар орасидаги миқдорий нис-батларни ўрганиш, илгарм олинган маълумотларни қайта кўриб чиқишга ва Ж. Пруст билан К. Бертолле орасидаги кўп йиллик мунозарани Пруст фойдасига хал этилишига ва таркибнинг доимийлик қонунипи таъриф этилишига олиб келдқ. А. Л. Лавуазьенинг кислород назарияси ҳамда таркибнинг доимийлик қонуни XIX аср бошланишида тараққий этган кимёвий таҳлил имкониятлари бошланғич моддалар билан бир қаторда махсулотлар таркибини мукаммал ўрганишни, минсраллар таркибини чуқур билишни, янги элементлар кашф эгишни, уларнинг хоссалари-ни чуқур ўрганиш каби муҳим амалий ишларни ривож-лантиришга сабаб бўлди. Бундай изчил йўналишга эга бўлган изланишлар натижасида муҳим маълумотлар тўпланди, анорганик моддалар турлари ва синфларга бўлиш усуллари шаклланди.

• Г. Миқдорий қонунлар даври. XVII асрда кимёнинг асосий вазифаларидан бири табиий минераллар таркиби ва хоссаларини ўрганиш эди. XVIII асрда эса кимёвий элементлар ўзаро хоҳлаган миқдорда бирика оладими, ёки улар бир-бири билан бирикишида қандайдир чекланишлар борми? деган муаммони ҳал этиш кимё фани учун асосий масала бўлиб қолди. Бу муаммони ҳал этишда бошланғич моддалар ва маҳсулотлар орасидаги миқдорий нис-батларни ўрганиш, илгарм олинган маълумотларни қайта кўриб чиқишга ва Ж. Пруст билан К. Бертолле орасидаги кўп йиллик мунозарани Пруст фойдасига хал этилишига ва таркибнинг доимийлик қонунипи таъриф этилишига олиб келдқ. А. Л. Лавуазьенинг кислород назарияси ҳамда таркибнинг доимийлик қонуни XIX аср бошланишида тараққий этган кимёвий таҳлил имкониятлари бошланғич моддалар билан бир қаторда махсулотлар таркибини мукаммал ўрганишни, минсраллар таркибини чуқур билишни, янги элементлар кашф эгишни, уларнинг хоссалари-ни чуқур ўрганиш каби муҳим амалий ишларни ривож-лантиришга сабаб бўлди. Бундай изчил йўналишга эга бўлган изланишлар натижасида муҳим маълумотлар тўпланди, анорганик моддалар турлари ва синфларга бўлиш усуллари шаклланди.