Kимёвий анализнинг метрологик асослари режа: Кимёвий анализинг босқичлари

ордината ўқига, уларнинг қийматлари абсцисса ўқига тизилади, бунда
уларнинг кўпчилиги марказий гуруҳларга тўпланади, вариацион қаторнинг
ўртача қийматидан узоқлашган сари варианталар сони аста-секин камая
боради. Буни 2- расмдан кўриш мумкин. Расмдан кўринадики, абсцисса
ўқининг марказига (4,49) варианталарнинг энг кўп сони тўғри келган. Ундан
узоқлашган сайин варианталар частотаси камайиб борган. Бу қийматларнинг
координата системасидаги ҳолати симметрик бўлса, тақсимот нормал
тақсимотга мос келади.
2-расм. Вариациялар тақсимоти
Натижаларнинг Гаусс эгри чизиғи чегарасига мос келишини текшириб
кўриш учун t тақсимотдан фойдаланиш қулай. ƒ қиймат чексизликка
интилганда t тақсимот (Стьюдент коэффициенти) нормал тақсимотга
айланади.
Агар қандайдир x тасодифий миқдор −∞ дан +∞ гача бўлган барча
қийматларни қабул қила олса, бу миқдор эҳтимолининг зичлиги
бўлади, бу ерда 𝑥̅ – варианталарнинг ўртача арифметик қиймати; e=2,71828
(натурал логарифм асоси); σ - бош тўплам учун стандарт четлашиш;
π=3,14159. Нормал тақсимот қонуни статистикада муҳим аҳамиятга эга.
Узлуксиз вариацияли жуда кўп эмпирик тақсимотлар нормал тақсимотга
яқинлашади. Нормал тақсимотда ўртача қиймат сон жиҳатдан медианага тенг.
Тақсимотнинг ўртасидан узоқлашиш билан эгри чизиқ пасайиб боради, демак,
катта фарқлар кичикларига қараганда камдир. t тақсимот (1-жадвал) асосида
максимал хато (ts) ва ишончлилик оралиғи ҳисобланади:
Математик статистика қонунлари, аниқланилаётган компонентнинг
ҳақиқий қиймати, топилган ўртача қийматни қайси эҳтимоллик чегарасида
бўлишлигини кўрсатувчи қуйидаги формулаларни ҳисоблаб чиқиш имконини