Кимёвий мувозанат

Adabiyotlar:
1. Евстратова К.И. ва б. Физическая и коллоидная химия. М., Высшая школа, 1990.
2. Ершов Ю.А. ва б. Общая химия. Биофизическая химия. Химия биогенных элементов. М., Высшая школа, 1993.
3. Florence A.T., Attwood D. Physicochemical Principles of Pharmacy. - Macmillan, 1988. - 485 p.
4. Basic Physical Chemistry. Walter J. Moore. -London.1982.-711p.
Raximov X.R. Fizik kimyo. Tashkеnt, 1984, с. 5-8, с. 63-84.

IKKI KOMPONENTLI SISTEMALAR.

Ikki komponentli sistemada faqat bitta faza bo’lsa, erkinlik darajasi uchga teng bo’ladi, chunki:
F = K - F + 2 yoki F = 2 - 1 + 2 = 3 bo’ladi.
Ikki komponentli sistemalar va erkinlik darajasining maksmal qymat 3 ga teng bo’lgandan, sisteman to’la tasvrlash uchun uchta koordinata o’q fazaviy diagrammalardan foydalanish mumkn. Bu o’qlarning biriga bosim, ikinchisiga harorat, uchinchisiga kontsentratsiya quyiladi.
Kattiq va suyuq xolatdagi sistemalar uchun fazalar qoidasi
F = K - F + 1
formulaga ega bo’ladi, chunk bosm o’zgarmas bo’lgani uchun erkinlik darajasi bitta kamayadi, so’ngra gaz fazasi xisobga xam olinmaydi.
1913 yilda akademik N.S.Kurnakov tomondan taklif qilingan va fizik-kimyoviy analiz deb atalgan metodlardan foydalanildi. Fizik-ximiyaviy analizning asosi shundan iboratki, sistemaning tarkibi uzluksiz o’zgartirib borilib, fizikaviy xossalarining o’zgarishi tekshiriladi.
Қотишмалар тубундаги усулда термик анализ қилинади. Аввал, текшириладиган материалдан бир неча қотишма таёрланади. қотишмалар тайёрлашда металнинг оғирлик нисбатлари ўзгартирилиб борилади, масалан, бир металдан 10,20,30,40,50,60 % олинади, қолган қисмини иккинчи металл ташкил этади. Сўнгра хар қайси қотишма чинни ва грфит тигелларда қиздирилиб, суюқ ҳолатга айлантирилади. Ва секин - аста совитилади.Қотишмалар вакумда сақланади. Қотишма харорати термометр ёки термопара ёрдами билан ўлчанади.
Olingan natijalar diagramma bilan ifodalanadi. Termik analiz usuli fizik-ximiyaviy analizning eng ko’p qo’llaniladigan usullardan biri xisoblanadi. Бирор суюқлик қиздирилиб, сўнгра совитилса, суюқлик ҳарорати бир текисда пасаяди. Бу ҳолда ҳарорат ва вақт диаграммаси бир текисда пасаювчи чизиқдан иборат бўлади. Агар суюқлик совиш вақтида кристаллан бошласа, кристалланиш вақтишда иссиқлик чиқиши сабабли, система совишдан бирмунча тўхтайди. Суюқликнинг хаммаси қаттиқ ҳолатга ўтиб бўлгунча ҳарорат ўзгармайди. Барча суюқлик қотиб бўлгандан кейин система совишда давом этади.
Муайян металдан таёрланган барча қотишмалар ичида энг паст ҳароратда қотадиган қотишма