Kimyo fanining sanoat va xalq xo‘jaligi rivojidagi ahamiyati

Qadim zamonlarda kimyo fani Xindistonda, Xitoyda, Misrda paydo bo‘lgan. Eramizdan 5-6 ming yil ilgari kishilar oltin, kumush, misni bilgan 3-4 ming yil ilgari kishilar rudadagi misni ajratib olish va bronza tayyorlashni bilganlar, 2 ming yil ilgari rudadan temir ajratib olishni o‘rgangan, 4-5 ming yil ilgari kishilar shisha tayyorlashni, vino, sirka, dori-darmon, teri oshlashni, kulolchilikni bilganlar.

• 
  Qadim zamonlarda kimyo fani Xindistonda, Xitoyda, Misrda paydo bo‘lgan. Eramizdan 5-6 ming yil ilgari kishilar oltin, kumush, misni bilgan 3-4 ming yil ilgari kishilar rudadagi misni ajratib olish va bronza tayyorlashni bilganlar, 2 ming yil ilgari rudadan temir ajratib olishni o‘rgangan, 4-5 ming yil ilgari kishilar shisha tayyorlashni, vino, sirka, dori-darmon, teri oshlashni, kulolchilikni bilganlar.
  
• 
  Nazariy kimyo esa eramizdan oldingi VII asrdan boshlab yuzaga kela boshladi.
  
• 
  Masalan: Empidokl degan olim: xamma modda to‘rt elementdan: suv, xavo, tuproq va olovdan tashkil topgan deydi.
  
• 
  Demokrit birinchi bo‘lib: xamma moddalar ko‘zga ko‘rinmaydigan zarrachalardan (atomlardan) tashkil topgan - deydi.
  
• 
  VIII-asrdan boshlab olimlar kimyo amaliyoti ustida ko‘p ishlar qildilar. o‘sha davrda va xozirda xam mashxur bo‘lgan olimlar: arab Jobr Ibn Xayyon, o‘rta Osiyo olimi: Farobiy (950), Abu Rayxon Beruniy (973-1048), Muso Xorazmiy, Abu Ali Ibn Sino (980-1037) va boshqalar kimyo soxasida dunyoga ma’lumdir.
  
• 
  Beruniyning 150 dan ortiq asari bo‘lib, ko‘pi minerallarga oiddir. U ko‘p elementlarni solishtirma oQirliklarini aniqlagan. Ular: materiya abadiydir, materiya xar xil formada mavjud bo‘la oladi, degan fikrni ilgari surganlar.
  

XVII asrda Irlandiyalik olim Robert Boyl: murakkab moddalarni parchalanishidan xosil bo‘lgan oddiy moddalarni element deb atadi va uning xaqiqiy ma’nosini fanga kiritdi.

• 
  XVII asrda Irlandiyalik olim Robert Boyl: murakkab moddalarni parchalanishidan xosil bo‘lgan oddiy moddalarni element deb atadi va uning xaqiqiy ma’nosini fanga kiritdi.
  
• 
  Xaqiqiy ilmiy kimyoni mashxur rus olimi M.V.Lomonosov “Flagiston” (“olov materiyasi”) degan nazariyani puch ngazariya ekanligini ko‘rsatdi. U 1748 yil o‘z qonunini quyidagicha ta’rifladi: bir jismdan qancha narsa kamaysa, boshqa jismga shuncha narsa qo‘shiladi, bnobarin bir yerda qancha materiya kamaysa, boshqa yerda shuncha ko‘payadi. Tabiatning bu umumiy qonuni xarakatga xam taalluqlidir. Lomonosovning bu qonuni xozirgi vaqtda massaning saqlanish qonuni deyiladi: reaksiyaga kirishuvchi moddalarning massasi reaksiyadan xosil bo‘lgan moddalarning massasiga tengdir. Fransuz olimi A.Lavuaze, Lomonosov qonunlarini tajriba orqali tasdiqladi. V.M.Lomonosov 1781 yilda karbonat angidrid gazini 10 xil usul bilan xosil qildi va gaz tarkibida uglerod bilan kislorod massalari orasidagi nisbat 3:8 ekanligini aniqladi. Shunga asosan: xar qanday kimyoviy toza birikma, olinish usulidan qa’tiy nazar, o‘zgarmas miqdoriy tarkibga ega, degan xulosa chiqarildi. Bu tarkibning doimiylik qonuni deb ataladi.