Kimyo texnologiya 1 Kimyoviy texnologiya fani va uning vazifalari

17. Kimyo sanoatida suv
Yer yuzida suvning umumiy miqdori 1,386- 10 9 kub.km (1,386 • 10 18 м3 ) yoki 1,4* 10 tonnani tashkil etadi. Suvning ko'p miqdori doimiy er qatlami issiqligi va quyosh energiyasi issiqligi ta'sirida aylanma harakatda bo'ladi. Tabiiy, atmosferali, yuza suvi, er osti suvi, okean suviga bo'linadi. Atmosfera suvi, qor, yomg'ir (tarkibida ma'lum miqdorda erigan gazlar О, СО, N, H2S bo'ladi ) suvidan iborat. Yuza suvi ochiq suv sig'imi: daryo, ko'l, kanal, suv saqlanadigan joylardan iborat. Yuza suvi tarkibida turli mineral, organik moddalar mavjud. Yer osti suvi artezian, quduq, buloq suvlaridan iborat. Uning tarkibida yuqori miqdorda mineral tuzlar, ishqorlangan tuproq, cho'kkan jins va kam miqdorli organik moddalar mavjud. Dengiz suvida ko'p komponentli elektrolit eritmalari, litosferada mavjud bo'lgan barcha elementlar miqdori mavjud bo'lib, unda turli gazlar erigan bo'ladi. Tuzning miqdoriga qarab tabiiy suvlar chuchuk ( tuz miqdori 12kg ), tuzsimon ( tuz miqdori 1-102 kg gacha ) va tuzli (tuz miqdori 102kg) turlarga bo'linadi. Gidrosferaning umumiy hajmiga nisbatan planetada tabiiy suv manbai 0,03%ni tashkil etadi. Shuning uchun ham sanoatni suv bilan ta'minlash manbai daryo suvlaridir. Kimyo sanoatida qo'llanadigan suv sifati u yoki bu ishlab chiqarish talabiga javob berishi lozim. Suv sifati fizik va kimyoviy xususiyatlar yig'indisi bilan aniqlanadi. Bu xususiyatlarga: rang, tiniqlik, hid, umumiy miqdori, qattiqlik, oksidlanuvchanlik, rN muhit (suvdagi turli aralashma miqdoriga bog'liq) kiradi. Sanoat suvining eng muxim xarakteristikalari qattiqlik, oksidlanuvchanlik bilan ifodalanadi. Qattiqlik suv tarkibidagi kalsiy va magniy tuzlari miqdori bilan aniqlanadi. Anion tabiatiga ko'ra qattiqlik karbonat (НСО₃) ionlari miqdori bilan, doimiy qattiqlik, yumshoq, (К=2), o'rtacha qattiq (К=2-10), qattiq (К=10) turda bo'lishi mumkin. Suvning oksidlanuvchanlik xossasi unda organik moddalarni, oson oksidlanuvchan temir va vodorod sul'fid birikmalarni borligi bilan xarakterlanadi. Suvning reaksiya aktivligi uning kislotali yoki ishqoriyligi bilan ifodalanadi. U suvda ba'zi gazlarni borligi (xlor,СО), sanoat suv sig'imlaridan qo'shilib keladigan gumin kislota va moddalarni miqdoriga bog'liq holda aniqlanadi. Tabiiy suvda aktiv muhit рН= 6,5 8,5 га teng
18. Suvni sanoatda ishlatish uchun tayyorlash