Kimyoning gaz qonunlariga doir masalalar yechish reja 1 Мendeleev – Кlаpeyrоn tenglаmаsi

PV1,₌ 83,2-0,6-273 ₌ P₀T 101,325-360

2) 1,3 g gazning n. sh. dagi hajmi 0,3735 I ekanligini bilgan holda 22,4 / gazning massasi, ya'ni gazning molekular massasi hisoblanadi

0,3735 1 1,3 g kelsa,

22,4 1 x g keladi

bundmx-^-78*

2.5- §. Kimyoviy tenglamalar

Kimyoviy reaksiyani kimyoviy formulalar vositasida ifodalash kimyoviy tenglama deyiladi. Kimyoviy tenglama qanday moddalar reaksiyaga kirishishini, qanday moddalar va qanday miqdoriy nis- batda hosil bo'lishini ko'rsatadi. Har bir tenglama tenglik alomati bilan birlashgan ikki qismdan iborat. Tenglamaning chap qismiga reaksiyaga kirishayotgan moddalarning formulalari, o'ng qismiga esa reaksiya natijasida hosil bo'lgan moddalarning formulalari yoziladi. Tenglama tuzish uchun dastlab boshlang'ich moddalar va hosil bo'ladigan moddalar yozilib, orasiga strelka qo'yiladi:

2A1 + 6HCI -» 2A1C1₃ + 3H₂

Tenglama yozish uchun har qaysi element atomlarining soni chap tomonda ham, o'ng tomonda ham bir xil bo'lishi lozim. Buning uchun reaksiyada ishtirok etayotgan elementlarning atomlari ikkala tomonda sanab chiqiladi. Agar bir xil atomlar soni ikkala tomonda teng bo'lsa, strelka tenglik alomati bilan almashtiriladi, ya'ni tenglama hosil bo'ladi:

2A1 + 6HC1 - 2A1C1, + 3H₂

Yuqoridagi tenglamadan ko'rinib turibdiki, 2 molekula alumi- niy bilan 6 molekula xlorid kislota reaksiyaga kirishganda 2 mole­kula A1C1, va 3 molekula H, hosil bo'ladi. Tenglamaning chap va o'ng qismidagi moddalarning umumiy miqdorlari bir-biriga tengdir.

Chapda: 27 ■ 2 + 36,5 • 6 = 273 g.

O'ngda: 133,3 ■ 2 + 3 • 2 = 273 g.

Kimyoviy tenglamadan foydalanib, ayni reaksiya bilan bog'liq bo'lgan turli hisoblashlami bajarish mumkin.

Misol. 60 g kalsiy karbonat parchalanganda necha gramm ug­lerod (IV) oksid hosil bo'ladi?

Yechish. 1) CaCO, ning parchalanish reaksiyasini yozamiz: CaC0₃ —'—>Ca0 + C0₂

2) reaksiyadan oldingi va reaksiyadan keyingi moddalarning molekular massasini hisoblaymiz:

CaCO, = CaO + C0₂

100 g = 56 g + 44 g 100 g CaCO, 44 g C0₂