Kimyoviy texnologiya

7.Yakuniy nazorat savollari

1. 
   Sanoatda ishlatiladigan suvni tozalash: kationit va kimyoviy usullar yordamida yumshatish; kationit filtrining tuzilishi
   
2. 
   Sulfat kislotaning xossalari, ishlatilishi va uning turli navlari.
   
3. 
   Sulfat kislota ishlab chikarish xom-ashyolari, metallurgiya pechidan chiqqan gazlardagi, vodorod sulfid, tabiiy gazlarni tozalashda ajraladigan oltingugurt va boshqalarning kimyoviy ishlab chiqarishdagi tehnologok jarayonlarni tushuntirish.
   
4. 
   Kontakt usulida sul’fat kislota ishlab chiqrishning tehnologik jarayonini, uning iqtisodiy ko’rsatkichlarini tushuntirish.
   
5. 
   Xom ashyo turlari – mineral, o’simlik va hayvon xom ashyolari.
   
6. 
   Nitroza usulida sul’fat kislota ishlab chiqrishning tehnologik jarayonini, uning iqtisodiy ko’rsatkichlari.
   
7. 
   Azot oksidini sulfat kislota tomonidan yutilishi.
   
8. 
   Minora tizimida boradigan kimyoviy jarayonlar va ularni intensiv ishlashiga omillarni
   
9. 
   Sеmеnt, gips va boshqalarni olinish tеxnologik jarayonlari
   
10. 
    Xom ashyoni qayta ishlashga tayyorlash: sinflarga ajratish, maydalash, suvsizlantirish va xom ashyoni boyitish.
    
11. 
    Qattiq xom ashyo flotatsiyasi. Ishlatiladigan usullar va dastgoxlar.
    
12. 
    Xom ashyodan oqilona foydalanish printsiplari.
    
13. 
    Azot xom-ashyosi manbalari va atmosfera azotini bog’lash yo’llarini o’rgatish
    
14. 
    Metallarni qoplashni texnologik jarayonini
    
15. 
    O’rta bosimda ammiak ishlab chiqarishning printsipial chizmasi.
    
16. 
    Maxsulot ishlab chiqarishni tashkil qilishda kimyoviy texnologiyaning asosiy vazifalari.
    
17. 
    Organik sintez sanoatining vujudga kelishi va rivojlanishi. Nozik organik sintez.
    
18. 
    Asosiy organik sintez.
    
19. 
    Ishlatilayotgan xom-ashyo, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar, ulardan foydalanish va yuqori molekulyar moddalar sintezida va sanoatda oziq-ovqat va xom-ashyolar o’rnini bosishdagi ahamiyati.
    
20. 
    Asosiy organik sintez sanoati bilan neftni qayta ishlash sanoati bog’liqligi.
    
21. 
    Atsetilendan sintetik sirka kislotani ishlab chiqarish. Kaltsiy karbid ishlab chiqarish, karbidlash elektr pechining tuzilishi.
    
22. 
    O’zbekistonda kimyoga oid ishlab chiqarishlarni rivojlantirish uchun zarur bo’lgan xom ashyo zaxiralarining mo’l-ko’lligi va xususiyatlari
    
23. 
    Xom ashyoni qayta ishlashga tayyorlash: sinflarga ajratish, maydalash, suvsizlantirish va xom ashyoni boyitish.
    
24. 
    Ammiakdan nitrat kislota ishlab chiqarishning asosiy bosqichlari.
    
25. 
    Ammiakni oksidlash katalitik jarayonning nazariy asoslari.
    
26. 
    Ammiakni azot (II) oksidigacha oksidlanishning qulay sharoiti Ishlatiladigan katalazatorlar haqida tushuntirish.
    
27. 
    Nitrat kislota ishlab chiqarishning nazariy asoslari.
    
28. 
    Nitrat kislota ishlab chiqarishni tushuntirish
    
29. 
    Mineral o’g’itlarning qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishining jadallashtirishdagi ahamiyati, ularni ishlab chiqarishning texnologik jarayonini tushuntirish
    
30. 
    Sеmеnt, gips va boshqalarni olinish tеxnologik jarayonlari
    
31. 
    Fosforli o’g’itlar, ularning tasnifi.
    
32. 
    Po’latni tushirib olish.
    
33. 
    Po’latni achitish. Kislorodli-konvertor jarayoni, uning iqtisodiy afzalligi va ishlatilish istiqbollari.
    
34. 
    Kislorodli-konvertorning tuzilishi, jarayonning bosqichlari.
    
35. 
    CHo’yanlar va ferro qotishmalarning elektr pechlarida eritib olinishi.
    
36. 
    Uglerodli po’latlar, ularning tasnifi va xossalari.
    
37. 
    Legirlangan (maxsus ravishda nikel, xrom va boshqalar qo’shilgan) po’latlar, ularning tarkibi, nomenklaturasi, xossalari va ishlatilishi.
    
38. 
    Alyuminiy va uning qotishmalarini ishlab chiqarish.
    
39. 
    Xom-ashyo: boksitlar, nefelinlar, alunit, kalolin, keianit, sillimanit.
    
40. 
    Boksitlardan va nefelindan gilmoyaning olinishi.
    
41. 
    Kriolitning olinishi.
    
42. 
    Gilmoya suyuqlanmasining elektrolizi, elektrolizyor qurilmasining tuzilishi.
    
43. 
    Anod va katod metallari, jarayon kimyosi.
    
44. 
    Xom ashyo: fosforit va appatitlar, ularning turlarini o’rgatish
    
45. 
    Kaliyli o’g’itlar.
    
46. 
    Silvinitdan tanlab eritish va flotatsiya usuli bilan kaliy xlorid ishlab chiqarish. Jarayon chizmasi.
    
47. 
    Tarkibida kaliy sulfat tutgan o’g’itlar, ularning axamiyati.
    
48. 
    Mikroo’g’itlar.
    
49. 
    Borli, marganetsli, misli, ruxli, molibdenli mikroo’g’itlar ishlab chiqarishni o’rgatish.
    
50. 
    Silikat buyumlarning va materiallarning tasnifi, ularning xalq xo’jaligidagi ahamiyati.
    
51. 
    Silikat sanoati.
    
52. 
    Xom-ashyo va jarayonlari texnologiyasi, ishlatiladigan qurilmalarni tushuntirish
    
53. 
    Sanoatda ishlatiladigan suvni tozalash: kationit va kimyoviy usullar yordamida yumshatish; kationit filtrining tuzilishi.
    
54. 
    Quyqalarga qarshi kurashish usullari.
    
55. 
    Aylanma suv, uni zavod xavzalari va gradirnyalarda (sho’r suvdan qaynatib tuz oladigan binolarda) sovutish: neytrallash, degazatsiya kilish.
    
56. 
    Sulfat kislotaning xossalari, ishlatilishi va uning turli navlari.
    
57. 
    Tabiatni muhofaza kilish qonuni va oqar suvlarni zaharsizlantirish.
    
58. 
    Sulfat kislota ishlab chikarish xom-ashyolari, metallurgiya pechidan chiqqan gazlardagi oltingugurt IV oksidi.
    
59. 
    Bog’lovchi moddalar ishlab chiqarish va ularning ishlatilishi. Kulolchilik (keramik) buyumlari.
    
60. 
    Metallarni qoplashni texnologik jarayonini
    
61. 
    Xom ashyo va jarayonlari texnologiyasi, ishlatiladigan qurilmalar.
    
62. 
    Sitallar, xossalari va ishlatilishi.
    
63. 
    Tsement ishlab chiqarish, xom ashyosi. Ishlab chiqarishning texnologiya chizmasi va kimyoviy jarayonlarini o’rgatish.
    
64. 
    SHishalar, ularning tarkibi, tuzilishi va turlari.
    
65. 
    Kokslash jarayonini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish.
    
66. 
    Kokslash maxsulotlari.
    
67. 
    Koks gazi, uning tarkibi.
    
68. 
    Koks gazlarini ushlab qolish va tarkibiy qismlarga ajratish.
    
69. 
    Toshko’mir smolasini ajralishi, ammiak va xom benzolni ushlab qolish.
    
70. 
    Xom benzol va toshko’mir smolasini qayta ishlab, undan aromatik birikmalarni ajratib olish.
    
71. 
    Teskari koks gazi va uning ishlatilishi.
    
72. 
    Gazsimon yoqilg’ilar va ularning afzalligi.
    
73. 
    SHisha sanoati xom ashyosi.
    
74. 
    SHisha massasi hosil qilishda boradigan fizik-kimyoviy jarayonlarni tushuntirish.
    
75. 
    Kimyo sanoatida elektr energiyasining ishlatilishi.
    
76. 
    Elektrokimyoviy ishlab chiqarish.
    
77. 
    Eritmalar va suyuqlanmalarning elektrolizi: ajralish kuchlanishi, o’ta kuchlanish, tok bo’yicha unum va energiyadan foydalanish koeffitsientini tushuntirish.
    
78. 
    Natriy xloridning suvli eritmasining elektrolizi.
    
79. 
    Temir (diafragmali) va simob katodlari yordamidagi elektrolizning nazariy asoslari.
    
80. 
    Elektroliz maxsulotlari: natriy ishqorining kontsentrlangan eritmasini va qattiq xoldagisini olish, xlorni suyultirish.
    
81. 
    Xlor va vodoroddan sintetik xlorid kislota ishlab chiqarish.
    
82. 
    Natriy gidroksidi va xlorning ishlatilish soxalari
    
83. 
    Metallarning tasnifi.
    
84. 
    Qora va rangli metalurgiya.
    
85. 
    Laboratoriya sharoitida sulfat kislota olish
    
86. 
    Xalq xo’jaligida metallarning ahamiyati.
    
87. 
    Metallarning olinish usullari.
    
88. 
    Kukunlar metallurgiyasi va boshqalarni tushuntirish.
    
89. 
    CHo’yan ishlab chiqarish (domna jarayoni).
    
90. 
    Xom-ashyo: temir rudgalari, flyuslar, koks, tabiiy gaz, kislorod bilan boyitilgan havo.
    
91. 
    Rudalarni tayyorlash (boyitish, aglomerlash).
    
92. 
    Domna jarayonidagi kimyoviy reaktsiyalar.
    
93. 
    Domna pechining asosiy ko’rsatkichlari: foydali hajm, foydali xajmni ishlatgich ko’rsatgichlarini o’rgatish.
    
94. 
    Po’lat ishlab chiqarish.
    
95. 
    Marten jarayoni.
    
96. 
    Pechning tuzilishi. yoqilg’i: regeneratordagi xavo (gazsimon yoqilg’i)ni isitish. Jarayonni intensifikatsiyalash uchun tabiiy gaz va kislorodning ishlatilishi.
    
97. 
    Xom-ashyo bilan to’ldirish.Uglerodli po’latlar, ularning tasnifi va xossalari.
    
98. 
    Legirlangan (maxsus ravishda nikel, xrom va boshqalar qo’shilgan) po’latlar, ularning tarkibi, nomenklaturasi, xossalari va ishlatilishini, respublikamizda qora va rangli metallurgiyaning xozirgi holati va rivojlanish istiqbollari tushuntirish.
    
99. 
    Alyuminiy va uning qotishmalarini ishlab chiqarish.
    
100. 
     Atsetilendan sintetik sirka kislotani ishlab chiqarish. Kaltsiy karbid ishlab chiqarish, karbidlash elektr pechining tuzilishi.
     
101. 
     Karbiddan atsetilen olish, atsetilen generatori, gazni tozalash. Tabiiy gazdan metanning termik oksidlanish pirolizi, pechning tuzilishi, piroliz mahsulotlari va atsetilenni ajratib olish. Metanni elektropirolizlash.
     
102. 
     Oltin ishlab chiqarish uchun xom-ashyo.
     
103. 
     Ishlab chiqarish jarayoni kimyosi.
     
104. 
     Respublikadagi oltin zaxiralari.
     
105. 
     Avtogen payvandlash va metallarni kesish uchun atsetilendan foydalanish.
     
106. 
     Yuqori molekulyar birikmalar (YuMB) xaqida tushuncha, tabiiy, sun’iy va sintetik YuMB (polimerlar): element zveno, zanjirlar, polimerlash darajasi, o’rtacha molekulyar massa. Karbozanjirli va geterozanjirli polimerlar.
     
107. 
     Xom-ashyo: boksitlar, nefelinlar, alunit, kalolin, keianit, sillimanit.
     
108. 
     Metallarni qoplashni texnologik jarayonini
     
109. 
     Boksitlardan va nefelindan gilmoyaning olinishi.
     
110. 
     Kriolitning olinishi.
     
111. 
     Gilmoya suyuqlanmasining elektrolizi, elektrolizyor qurilmasining tuzilishi.
     
112. 
     Alyuminiy qotishmalarini ishlab chiqarilishi.
     
113. 
     Alyuminiy qotishmalarining xossalari va ishlatilishini tushuntirish.
     
114. 
     Oltin ishlab chiqarish uchun xom-ashyo. Ishlab chiqarish jarayoni kimyosi.
     
115. 
     Respublikadagi oltin zaxiralarini tushuntirish.
     
116. 
     O’zbekistonning neft zaxiralari va neftni qayta ishlash sanoatlari.
     
117. 
     Neftni kelib chiqishi.
     
118. 
     Neftni olish usullari haqidagi tushunchalar
     
119. 
     Neftni qayta ishlashga tayyorlash: yo’l-yo’lakay neft gazini ajratish, suv bilan yuvib tuzlarni yo’qotish.
     
120. 
     Neftni qayta ishlashini tushuntirish.
     
121. 
     Distillatlarni qayta ishlashning kimyoviy usullarini tushuntirish.
     
122. 
     Neft gazlarining yo’l-yo’lakay va neftni qayta ishlashdagi gazlarning tarkibi va qayta ishlanishi: gaz benzinini ajratish, gazni fraktsiyalarga taqsimlash gaz fraktsiyalovchi qurilmaning tuzilishi; etilen va propilen olish uchun pirolizlash.
     
123. 
     Suyultirilgan gaz.
     
124. 
     Butan va n-pentanning izomerizatsiyasi.
     
125. 
     Izobutan va benzolni olefinlar bilan alkillab yuqori oktanlik komponentlarni olishni tushuntirish.
     
126. 
     Qattiq yoqilg’ini qayta ishlash.
     
127. 
     Toshko’mirni kokslash.
     
128. 
     Kokslash usulining moxiyati va unda boradigan fizik-kimyoviy jarayonlar.
     
129. 
     Koks pechi qurilmasi.
     
130. 
     Koks bo’lmasining davriy va koks batareyasining uzluksiz ishlashi.
     
131. 
     Kokslash maxsulotlari.
     
132. 
     Teskari koks gazi va uning ishlatilishini tushuntirish.
     
133. 
     Respublikamizda tabiiy gazlarning ishlab chiqarilishi.
     
134. 
     Tabiiy gazlarning respublikamiz energetikasida tutgan o’rni.
     
135. 
     Tabiiy gazlardan kimyoviy maxsulotlar ishlab chiqaradigan korxonalarini tushuntirish.
     
136. 
     Organik sintez sanoatining vujudga kelishi va rivojlanishi.
     
137. 
     Asosiy organik sintez.
     
138. 
     Ishlatilayotgan xom-ashyo, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar, ulardan foydalanish va yuqori molekulyar moddalar sintezida va sanoatda oziq-ovqat va xom-ashyolar o’rnini bosishdagi ahamiyati.
     
139. 
     Asosiy organik sintez sanoati bilan neftni qayta ishlash sanoati bog’liqligini tushuntirish.
     
140. 
     Atsetilendan sintetik sirka kislotani ishlab chiqarish.
     
141. 
     Boksitlardan va nefelindan gilmoyaning olinishi.
     
142. 
     Kriolitning olinishi.
     
143. 
     Gilmoya suyuqlanmasining elektrolizi, elektrolizyor qurilmasining tuzilishi.
     
144. 
     Kaltsiy karbid ishlab chiqarish, karbidlash elektr pechining tuzilishi.
     
145. 
     Karbiddan atsetilen olish, atsetilen generatori, gazni tozalash.
     
146. 
     Tabiiy gazdan metanning termik oksidlanish pirolizi, pechning tuzilishi, piroliz mahsulotlari va atsetilenni ajratib olish.
     
147. 
     Metanni elektropirolizlash.
     
148. 
     Avtogen payvandlash va metallarni kesish uchun atsetilendan foydalanishni o’rgatish.
     
149. 
     Laboratoriya sharoitida sulfat kislota olish
     
150. 
     Sеmеnt, gips va boshqalarni olinish tеxnologik jarayonlari
     
151. 
     Sirka kislota olishning tеxnologik jarayoni
     
152. 
     Karbon kislotalarni olishning tеxnologik jarayoni
     

7. Fan bo’yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish mezonlari

Baholash usullari	Ekspres testlar, yozma ishlar, og’zaki so’rov, prezentasiyalar
Baholash mezonlari	ball “a’lo” -Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni to’la ozlashtira olish; -fanga oid organik birikma, kimyoviy, metallurgik, yoqilg’ini qayta ishlash, silikat ishlab chiqarish asoslari, texnologik jarayon va uning bosqichlari; xom ashyo, yarim tayyor va tayyor mahsulotlar, ishlab chiqarish chiqindilaridan qo’shimcha mahsulotlar olish jarayonining o’lchashlari; - harorat, bosim, kontsentratsiya va boshqalarni bilishi va ijodiy fikrlay olishi, olgan bilimlarini amalda qo’llay olish, ularning tadbiki, fan yutuqlari haqidagi mohiyatini bilish; -olgan bilimlarini amalda qo`llay olishi, ularning tatbiq; - termodinamik jarayonlar, asosiy nazariyalar va qonun qoidalarni bilishi, aytib berishi va ular to’g’risida tasavvurga ega bo’lishi; - fan yutuqlarining mohiyatini tuchunishi, fan yutuqlari haqidagi savollarni to`liq yorita olish; - material bo`yicha bilim va ko`nikmaga ega bo`lib, ularni amalda qo`llay olishi kerak, tahlil etish va tegishli qarorlar qa’bul qilish; 71-85 bаll «yaхshi» – yoqilg’ini qayta ishlash, silikat ishlab chiqarish asoslari, texnologik jarayon va uning bosqichlari; - xom ashyo, yarim tayyor va tayyor mahsulotlar, ishlab chiqarish chiqindilaridan qo’shimcha mahsulotlar olish jarayonining o’lchashlari, harorat, bosim, kontsentratsiya va boshqalarni haqidagi barcha savollarni to’liq yorita olishi; - olgan bilimlarini amalda qo`llay olishi, ularning tatbiqi, fan yutuqlarining mohiyatini tushunish; - material bo`yicha bilim va ko`nikmaga ega bo`lib, tegishli qarorlar qa’bul qilish; 55-70 bаll «qоniqаrli» - o’rganilayotgan kimyoviy tehnologiya fanining asosiy nazariya va qonun –qoidalarni bilish; - qoidalarni aytib berishi va tasavvurga ega bo`lish’ - savollar bo`yicha asosiy tushunchaga ega bo`lish; - mavzular bo`yicha bilim va ko`nikmaga ega bo`lish; 0-54 bаll «qоniqаrsiz» – kimyoviy tehnologiya fanining asosiy nazariya va qonun–qoidalarini bilmaslik; - mavzular bo`yicha bilim va ko`nikmaga ega bo`lmaslik; - kimyoviy tehnologiyalar haqida aniq tasavvurga ega bo`lmaslik;
	Reyting baholash turlari	Maksimal ball	O’tkazish vaqti
	Joriy nazorat	40
	Laboratoriya mashg’ulotlari mavzularini konspekt qilish, laboratoriya ish bajarib, xulosa yozish, reaksiya tenglamasini yozish, uyga berilgan masala va mashq topshiriqlarni bajarilganligi	20	Semester davomida
	Amaliy mashg‘ulotlardagi faolligi, savollarga to‘g‘ri javob berganligi, mavzu yuzasidan masala va mashqlarni to‘g‘ri yechganligi,amaliy topshiriqlarni bajarganligi uchun	10
	Mustaqil ta’lim topshiriqlarni o’z vaqtida topshirganligi	10
	Oraliq nazorat (5-semestr)	30
	Oraliq nazorat yozma ish (ma’ruza o’qituvchisi tomonidan qabul qilinadi).	30	16- hafta
	Oraliq nazorat (6-semestr)	30	12-17 haftalar oralig`ida
	Oraliq nazorat og’zaki (ma’ruza o’qituvchisi tomonidan qabul qilinadi). (ma’ruza o’qituvchisi tomonidan qabul qilinadi).	30
	Yakuniy nazorat	30	20- hafta

6. 
   Asosiy va qo`shimcha o`quv adabiyotlar hamda axborot manbalari
   

Asosiy adabiyotlar

№	Muallif	Adabiyot nomi	Nashr yili	Adabiyotning ARM dagi shifri	Adabiyotning ARM dagi inventor raqami	Turi	Soni
1	Исматов.A., Исмоилов Н.П., Мирзаев Ф.М (кирилл)	Ноорганик материал лар кимёвий техналогияси	дарслик	Toшкент: “Ўзбекистон”, 2002	35. 20Я73 Х 78	У-5812	100 тa
2	Миркoмилoв Ш.М., Мaxсудxoнoв X.У., Искандоров О. (кирилл)	Кимёвий техналогия	Ўқув қўлланма	Toшкент, Университет, 2000,	24.4 Я 73 Н 55	009076	15 тa

Qo’shimcha adabiyotlar

3. 
   Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил якунлари ва 2017 йил истиқболларига бағишланган мажлисидаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг нутқи. // Халқ сўзи газетаси. 2017 йил 16 январь, №11.
   
4. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. T.: “Ўзбекистон”, 2017.
   

5.Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси. Ўзбекистон Республикаси президентининг фармони. Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017й., 6-сон,70-модда.

6.Мирзиёев Ш.М. Қонун устиворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш-юрт тараққиёти ва халқ фаравонлигининг гарови. T.: “Ўзбекистон”, 2017.

7. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси-Т.: Ўзбекистон, 2014.-46 б.

8.Р.С.Соколов. Химическая технология в 2-х томах. М.Гуманитарный издательский центр, Владос, 2000. Ш.М.Миркомилов Кимё технология маърузалар матни. Низомий номидаги ТДПУ 2000 й

9.З.Салимов Кимёвий технологиянинг асосий жараёнлари ва қурилмалари . Т. “Ўзбекистон” 1995.

10. Chemical process technology / Jacob A. Moulijin, Dr. Michiel Makkee, Dr. Annelies van Diepen. – Second edition. 2013 John Wiley & Sons Ltd

Internet saytlari

11. www.gov.uz - Ўзбекистон Республикаси ҳукумат портали.

12www.lex.uz– Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси.

13www. tdpu.uz- Nizomiy nomidagi TDPU portali.

14. www.Ziyonet.uz

15. www.chemistry.ru