Kimyoviy-texnologiyalar fakulteti «oziq-ovqat texnologiyasi» kafedrasi «analitik fizik kolloid kimyo»

Laboratoriya ishi № 18.
1- ish. NaOH eritmasining titrini aniqlash
Kerakli asbob-uskuna va reaktivlar: 25,00 ml li byuretka, shtativ; 5,00 yoki 10,00 ml li pipetka; 10 ml li silindr; 100,0 ml li o‘lchov kolbasi; 3 dona 50 ml li konussimon kolba;
10% li NaOH eritmasi; 0,1000 n HC1 (H₂C₂O₄) standart eritmasi; fenolftalein (1% li spirtdagi) eritmasi.
0,1000 n HCl (H₂C₂O₄) ning standart eritmasi fiksanaldan tayyorlanadi yoki ishchi eritmasining titri, bura (yoki soda) bilan titrlab aniqlanadi.
NaOH eritmasini tayyorlash. 0,1 n 100 ml NaOH eritmasi laboratoriyada oldindan tayyorlab qo‘yilgan 10 % li eritmadan tayyorlanadi.
Hisoblash:
С_n = N=m∙100/ E ∙ V; E _NaOH = 40
m= N∙ E ∙ V/ 1000
m=0,1∙40∙100/1000= 0,4 g;
100 g eritmada — 10 g NaOH erigan
x g eritmada — 0,4 g NaOH erigan
x = 100∙0,4/10 = 4 g.
Eritmaning zichligi 1 g/sm³ ga juda yaqin bo‘lgani uchun bu eritmaning 4 grami 4 ml deb olinadi.
Demak, 10 % li NaOH eritmasidan slindr yordamida 4 ml olib, 100 ml li o‘lchov kolbasiga solinadi va uning belgisigacha distillangan suv quyib suyultirib 0,1 n NaOH eritmasi tayyor­lanadi. NaOH eritmasining titrini standart HC1
(H ₂C₂O₄) bilan aniqlash quyidagi reaksiyaga asoslangan bo‘lib, u to‘g‘ri titrlash orqali bajariladi:
NaOH + HCl = NaCl +H₂O
OH^- + H⁺ = H₂O
Ishning bajarilish tartibi. Tayyorlangan 0,1 n NaOH eritmasi byuretkaga quyiladi.
Titrlash kolbasiga pipetka yordamida aniq hajmda HC1 ning standart 0,1000 n eritmasidan (5 yoki 10 ml) o‘lchab olinadi. Uning ustiga 2-3 tomchi fenolftalein eritmasidan qo‘shib, buretkadagi NaOH eritmasi bilan titrlanadi. NaOH eritmasidan oz-oz qo‘shiladi, kolbani tekis aylanma harakatlantirib suyuqlik doimo chayqatib turiladi. Titrlashni 1 tomchi NaOH ta’sirida och pushti rangga o‘tguncha davom ettiriladi. Tajriba kamida uch marta (bir-biriga yaqin qiymatlar olguncha) tarkrorlanadi va jadval ko‘rinishida rasmiylashtiriladi.

№	VHCl, ml	ENaOH, ml	Indikator
11.	10,0
22.	10,0
33.	10,0

Analiz natijalari quyidagi formulalar yordamida hisoblanadi:

1. 
   V_{o‘r NaOH} = V₁ + V₂ +V₃ / 3
   
2. 
   N_HCl ∙ V_HCl = N_NaOH ∙ V_{o‘r NaOH}; N _{NaOH =} N _HCl ∙ V _HCl / V_{o‘r NaOH.}
   
3. 
   T_NaOH= N_NaOH ∙ E_NaOH/ 1000.
   
4. 
   N_NaOH/HCl = N_NaOH ∙ E_HCl / 1000.