Kinematika

E_A=
ni olamiz. AF=BF, Cos =0,5 (=30⁰) ekanligini hisobga olib,
E_A= (1)
formulaga ega bo’lamiz. Bilamizki, zaryadlangan shar tashqarisidagi maydon kuchlanganligi nuqtaviy zaryadning maydon kuchlanganligi kabi aniqlanadi.
E₁= E₃= ; E₂= (2)
(1) va (2) lardan
E_A= ni topamiz.
A nuqtadagi potensial har bir sharchalarning shu nuqtadagi potensiallarining algebraik yig’indisidan iborat:
_A= ₁+ ₂+ ₃ (3)
₁= ₃= ; ₂= (4)
(3) va (4) dan : _A=
Sharchalarning markazlaridagi potensial, har bir sharchaning o’zining markazidagi hususiy potensiali va qolgan ikki shachaning potensiallari yig’indisidan iborat. Sharchaning markazidagi hususiy potensiali R>>r bo’lganda
_c= _D= + -
_B=2 -
Ta’sirlashuv potensial energiyasi uchun
W_p=1/2(3q _C+3q _D-2q _B)=
javobni olamiz.
37. Potensiallar farqi U₀=10⁴ V bo’lgan maydonda tezlanish olgan elektronlar dastasi yassi kondensator plastinalari orasiga plastinalarga parallel holda markaziy uchib kirdi. Kondensator plastinalari orasidan uchib chiqayotgan elektronlar boshlang’ich yo’nalishidan maksimal burchakka og’ishi uchun plastinalarga qanday kuchlanish berish kerak. Plastinalar uzunligi l=10 sm, orasidagi masofa d=3 sm.

Yechish: Plastinalar orasiga kirgan elektron parabola bo’ylab harakatlanadi, chunki unga unga elektr madoni ta’sir etib, vertikal yo’nalishda a o’zgarmas tezlanish beradi. Elektron “+”zaryadlangan plastina tomon vertikal harakatda hamda shu bilan birga gorizontal yo’nalishda harakatlanadi. Shuning uchun:
l= t , d/2=at²/2 (1)
Tezlanish beruvchi F kuch maydon kuchlanganligi orqali aniqlanadi.
F=qE , F=ma ; E=U/d
U holda F=qU/d va
qU/d=ma (2)
Tezlanish beruvchi potensiallar farqi A=qU ish bajaradi va bu ish elektronning olgan kinetik energiyasiga teng bo’ladi:
W=m ²/2 ; A=W ; qU₀=m ²/2
bundan
= (3)

1. 
   va (3) tenglamalarni birgalikda U ga nisbatan yechib,
   

U= =1,8 kV javobni olamiz.

38. Sig’imlari C₁, C₂, C₃ bo’lgan uchta kondensator rasmdagidek ulangan va potensiali _a, _b, _d bo’lgan a, b, d nuqtalarga biriktirilgan. Umumiy O nuqtadagi potensialni aniqlang.

Yechish: Kondensator zaryadi, kuchlanish va sig’im orasidagi bog’lanish mos holda quyidagicha bo’ladi:
_a- ₀=q₁/C₁ ; _b- ₀=q₂/C₂ ; _d- ₀=q₃/C₃ (1)
Zaryadning saqlanish qonuniga binoan