Kirish asosiy qism kompyuter arxetekturasi

Token-Ring konsentratori (8228 MAU).
Bir necha konsentratorlami konstruktiv jihatdan guruhga birlashtirish mumkin, klaster (cluster), uning ichida abonentlar ham bir halqaga birlashadilar. Klasterlardan foydalanish bir markazga ulangan abonentlar sonini oshirish imkoniyatini yaratadi (masalan, klaster tarkibida ikkita konsentrator bo’lgan holda, abonentlar sonini 16 tagacha yetkazish mumkin).
IBM Token-Ring tarmogida axborot uzatish muhiti sifatida avvaligao’ralganjuftlikdanfoydalanilgan, lekin keyinchalik koaksial kabelga mo’ljallangan qurilmalar va shuningdek FDDI standartidagishisha tolali kabellar ham qoilanildi. 0’ralgan juft kabellarni ekranlanmagani(UTP) va shuningdek ekranlangani (STP) qoilaniladi.
Token-Ring tarmog‘ini asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilardaniboratdir:
• IBM 8228 MAU turidagi konsentratorlar soni - 12 ta;
• tarmoqda abonentlaming maksimal soni - 96 ta;
• abonent va konsentratorlar o‘rtasidagi kabelning maksimaluzunligi - 45 metr;
• konsentratorlar o‘rtasidagi kabelning maksimal uzunligi-45metr;
• hamma konsentratorlami ulovchi kabelning maksimal uzunligi-120 metr;
• axborot uzatish tezligi - 4 Mbit/s va 16 Mbit/s.
Hamma ko’rsatkichlar ekranlashtirilmagan o’ralgan juftlikishlatilgan holat uchun keltirilgan. Agarda axborot uzatish muhitio’zgarsa, tarmoq ko‘rsatkichlari ham o'zgarishi mumkin. Masalan,ekranlangan o’ralgan juftlik ishlatilgan taqdirda abonentlar soni 260tagacha yetishi mumkin (96 ta o’rniga), kabelning uzunligi 100 metrgachauzayadi (45 metr o’rniga), konsentratorlar soni 33 taga ko’payadi,konsentratorlami ulovchi kabelning toiiq uzunligi 200 metrgachayetadi. Shisha tolali kabeldan foydalanganda konsentratorlami ulovchikabel uzmligini 1 kilometrgacha oshirish mumkin bo’ladi.
Ко'rib turibmizki, Token-Ring tarmog’i Ethernet tarmog’igaqaraganda tarmoqning ruxsat etilgan uzunligi va shuningdektarmoqqa ulanadigan abonentlar soni bo’yicha ham bellasha olmaydi.IBM firmasi o’z tarmog’ini Ethernet tarmog’iga munosib raqobatchisifatida qaraydi.
Kabelni tarmoq adapteriga ulash uchun DIN turidagi tashqi 9-kontaktli razyemdan foydalaniladi. Ethernet adapteri kabi, Token -Ring adapteri ham o’z platasidamanzillami sozlash va tizim shinasini uzish uchun moslamalari bor. Ethernet tarmog’ini adapterlar va kabel bilan qurish mumkin bo’lsa, Token-Ring tarmogini qurish uchun konsentratorlar xarid qilib olish kerak. Bu esa Token - Ring tarmoq qurilmalari narxini oshiradi.
Bir vaqtning o’zida Ethernet tarmog’iga qaraganda Token-Ringtarmogi katta yuklamalami yaxshi ko’tara oladi (30 - 40% ko‘p) va kafolatlangan tarmoqqa ega bo’lish vaqtini ta’minlaydi. Bu xususiyat masalan, ishlab chiqarishga moijallangan tarmoqlar uchun eng zarur hisoblanadi, chunki tashqi hodisalarga sekin e’tibor qilish jiddiybuzilish holatlariga olib kelishi mumkin.
Token-Ring tarmogida tarmoqqa ega bo’lishninng markerli usuli qo’llaniladi, ya’ni halqa bo’ylab har doim marker harakatda bo’ladiva abonentlarning xohlagani o’z paketlarini unga qo’shib uzatishlarimumkin. Shundan tarmoqning eng katta afzalligi kelib chiqadi, ya’nikonflikt holat boimaydi. Lekin bundan quyidagi kamchilik hamkelib chiqadi, markerni butunligini nazorat qilib turishi lozimligi vatarmoqning ishlashini har bir abonentga bog’liq ekanligi (abonentkompyuteri buzilgan holda albatta u halqadan uzilishi shartligi).
Markeming butunligini nazorat qilish uchun abonentlardanbirortasi ajratiladi (u aktiv monitor deb nomlanadi). Uningqurilmalari boshqa qurilmalardan hech qanday farq qilmaydi, lekinuning dasturiy vositalari tarmoqdagi vaqt nisbatini nazorat qilibturadi va lozim boiganda yangi marker hosil qiladi. Aktiv monitomitarmoq o’tkazish davrida kompyuterlardan birini tanlanadi. Agardaaktiv monitor biror sabab tufayli ishdan chiqsa, maxsus mexanizmishga tushib, boshqa abonentlar (zaxiradagi monitor) yangi aktivmonitor tayinlashga qaror qiladilar.
Marker - bu boshqarish paketi boiib, uchta baytdan iboratdir: boshlang’ich taqsimlovchi bayt (SD-Start Delimiter, baytnachalnogo razdelitelya), ega boiishni boshqarish bayti (AC -Access Control, upravleniye dostupom) va oxirgi taqsimlagich bayti(ED - End Delimiter, konechniy razdelitel). Boshlang’ichtaqsimlagich va oxirgi taqsimlagich nafaqat nol va birlar ketma -ketligi, maxsus ko’rinishdagi impulslami o’z tarkibiga oladi.
Taqsimlagichlarning bu sharofati uchun ulami paketning boshqabaytlariga hech qachon aralashtirib yuborilmaydi.
Taqsimlagichlarning to'rtta biti qabul qilingan kodlashtirishda nol qiymatga ega bo’lsa, qolgan to‘rtta bitlar qiymati Manchester - П kodigato’g’ri kelmaydi: ikki bit oraligida signalning bir qiymati saqlanib tursa,qolgan ikkita bit oralig’ida boshqa qiymat saqlanadi. Qabul qiluvchiqunlma sinxrosignalning bunday yo’qolganini osongina bilib oladi.Boshqarish bayti to’rtta maydonga boiingan: uchta bitnavbat o’ matish biti, bitta bit monitor biti va uchta bit zaxira biti. Navbat biti abonentlar paketlariga yoki markerga navbat belgilash uchun kerak(navbat 0 dan 7 gacha boiib, 7 eng yuqori, ya’ni eng birinchi navbatnibildirsa, 0 esa eng pastki yani eng oxirgi navbatni bildiradi). Abonentmarkerga o’z paketini, o'zining navbat nomeri bilan marker navbatito’g’ri yoki katta bo’lgan holda qo’sha oladi. Bit markeri - bu markergapaket qo'shilganmi yoki yo’qmi ko’rsatib beradi (1 - marker paketsizekanligini bildirsa, 0 - marker paketli ekanligini ko’rsatadi). Monitor biti- birga o’matilgan boisa, bu marker aktiv monitor tomonidanuzatilganligidan xabar Token-Ring tarmoq markerining o’lchami.
beradi. Zaxiralash biti abonentga tarmoqqa kelajakda ega bo’lish huquqini band qilish uchun ishlatishga imkonberadi, ya’ni xizmat ko’rsatish navbatiga turish uchun kerakdir.