Kirish. Fizik kimyoning tekshirish ob’ekti

10. Keltirilgan bosim, hajm va temperaturalar.

Van-der –Vaals tenglamasi va unga mos kelgan Amaga tajribasidan ko`rinishicha , real gazning holat tenglamasi suyuqlik holatini tasvirlashga ham yaraydi. Kritik holatini ham o`z ichiga oladi desak yanglishmaymiz, chunki unga kritik holat ham kiradi. Bu holatda hamma jism ham o`zini bir xil sezadi va bir-biri bilan solishtirib ko`rish mumkin bo`lgan holatda bo`ladi. Bu holatni to`laroq tushuntirish uchun uchta yangi parametr taklif qilingan;

π=P/P_k φ=V/V_k va ὑ=T/T_k

Bular keltirilgan bosim, keltirilgan hajm va keltirilgan temperatura deb ataladi. Ikki moddani bir-biriga solishtirib ko`rish uchun ularni bir xil bosim va temperaturada olish noto`g`ri, chunki bunday sharoitda ular o`zlarini turlicha sezadi. Shu

(π+3/φ²) (3φ-1)=8ὑ (3.19)

Bu tenglamada ham, ideal gaz tenglamasidagidek, har bir modda uchun o`zgarmas sonlar (a,b) bo`lmaydi, u hamma agregat holat uchun umumiydir. Lekin bu tenglama asosida chizilgan izotermalar doimo bir xil chiqavermaydi. Demak, moddalarning keltirilgan holat tenglamasi va uning asosi bo`lgan Van-der-Vaals tenglamasi uncha aniq tenglama emas.

Kritik temperaturada va uning yaqinida modalarning xossalari butunlay boshqacha boo`ladi. Bu hol keyingi yillarda sinchiklab o`rganilmoqda.ning uchun moddalarni kritik temperatura va bosimi yoki shu parametrlarning teng qismlari solishtirib ko`rish to`g`riroq bo`ladi.Bu solishtirma holat teoremasi deb ataladi.

Yangi parametrlarni Van-der-Vaals tenglamasiga kiritaylik. Buning uchun tenglamadagi P, V vaT ni πP_{k ,}φV_k va ὑT_k bilan almashtiramiz. Bundan tashqari, tenglamadagi a, b va R o`rniga ularning dagi qiymatlarini qo`yib, tegishli qisqartirishlar qilsak, keltirilgan holat tenglamasi kelib chiqadi.