Kirish I bob. Fayllarni arxivlash haqida umumiy tushunchalar

I bob. FAYLLARNI ARXIVLASH HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR
1.1 . Fayllarni arxivlash zaruriyati, arxivlashlar va arxivlashdan chiqarish..
Kompyuterda ishlaganda shunday holatlar yuzaga keladiki, qattiq diskdan hech qanday faylni o’chirmagan holda, joy bo’shatish talab qilinadi, yoki disketa hajmidan kattaroq hajmga ega bo’lgan fayllarni disketaga yozish zarurati tug’iladi. Bunday holatlarda arxivator-dasturlar bizga yordam beradi.
Arxivatorlar– bu shunday dasturlarki, ular yordamida bir yoki bir necha fayllarni yagona fayl – arxivga kichraytirish imkoniyati mavjud bo’ladi.
Fayl-arxiv – hajmi, uning tartibiga kiradigan fayllar hajmdan kichik bo’ladi. Arxivning ixchamlanish darajasi fayl tiliga bog’liq, masalan, Word matn muxaririning barcha versiyalarining matinli fayllari, grafikaviy formatga ega bo’lgan fayllar va dasturlar fayllariga nisbatan yaxshiroq arxivlanadi.
Fayllarni kichraytirish va arxiv fayllarini ochish- murakkab jarayon emas. Avvalo bo’sh fayl-arxiv yaratiladi va nomlanadi, so’ngra kichraytirish lozim bo’lgan fayllar tanlanadi va arxivatorga ularni arxivga qo’yish xaqida buyruq beriladi.
Arxivator-dasturi belgilangan fayllar nusxasini arxivlab, siqilgan holda arxivga joylashtiriladi. Endi arxiv nushasini disketaga yozish mumkin, yoki qattiq diskda joy bo’shatish maqsadida falylarning asl nusxasini o’chirib tashlash mumkin. Arxiv arxivlashtirilgan fayllarni ochish jarayoni ham oddiy. Arxivator- dasturi yordamida arxiv tarkibiga kiruvchi fayllar ro’yhatini ko’rish mumkin. Kerak bo’lgan fayllarni ochish xaqida ham ularni belgilangan holda komanda berish mumkin. Bu holda ochilgan fayllarning nusxasi arxivlashgan holda arxivda qolaveradi va ular maxsus komanda berilgan holdagina o’chirilishi mumkin.
Arxivator- dasturlaridan foydalanish Internet tarmog’ining foydalangan holda ham talab etilishi mumkin. Ayrim fayllarni tarmoq orqali uzatish vaqtini qisqartirish maqsadida, ular Internetga arxiv shaklida joylashtiriladi. Ko’p hollarda bular dasturlar fayllari, hamda Word matn muxarriri va MS Excel elektron jadval redaktori formatidagi xujjat faylidir.
Amalda juda ko’p turli tipdagi arxivlar va undan ortiqroq ular bilan ishlaydigan arxivator-dasturlar mavjud. Ko’p hollarda .zip, .arj formatodagi arxivlar, oxirgi paytlarda esa .rar formatidagi arxivlardan foydalanilmoqda.
Arxivator-dasturlardan esa Windows operatsion tizimida ko’proq WinZip va WinRAR dasturlari qo’llanilmoqda. WinZip Windows muhitida ishlatiladigan ommabop arxivatorlardan biri. WinZip dasturi .zip, tipidagi arxivlar bilan ishlash uchun mo’ljallangan. Bundan tashqari ushbu arxiva
WinZip dasturini ishga tushirish:

• 
  vazifalar panelidan «Пуск» tugmasi bosiladi va Windows Bosh menyusi ochiladi;
  
• 
  “Программы” bandidan WinZip tanlanadi;
  
• 
  ekranda WinZip oynasi ochiladi.
  

Win Zip oynasi quyidagilardan iborat: