Kirish. II. Asosiy qism: Media tushunchasining mazmun mohiyati

Mavzu: Media texnologiyalarning kundalik hayotdagi oʻrni
R e j a :
I.Kirish.
II.Asosiy qism:

1. 
   Media tushunchasining mazmun mohiyati.
   
2. 
   Mediata’limning rivojlanish jarayoni.
   
3. 
   Globallashuv sharoitida mediakompitentlikning o’rni va roli.
   

III.Xulosa.

Media tushunchasining mazmun mohiyati

Bugun biror bir soha yo`qki, axborot-kommunikasiya texnologiyalari kirib bormagan. Axborot texnologiyalarisiz hech qaysi sohani tasavvur etish qiyin. Shu jumladan, yosh avlodga ta’lim-tarbiya berishda ham u muhim omillardan biriga aylanmoqda. Shu sababli umumta`lim maktablari o`qituvchilarining ham mediakompitentligini rivojlantirish hozirgi davrning eng muhim masalalaridan biridir. Elektron aloqa vositalari, internet, sun’iy yo’ldoshlar aynan ommaviy axborot vositalarining jadal sur’atlarda rivojlanishi pedagog hodimlarning tinmay o`z ustida ishlashini talab qilmoqda. Globallashuv jarayonida gazetalar, jurnallar, radio, televideniye, fotografiya, hujjatli va badiiy kino, axborot agentliklari, internet,global tarmoqdagi axborot resurslarining son jihatdan beqiyos o’sishi, sifat jihatdan sezilarli o’zgarishlar yuz bermoqda. Kompyuter, faks, “uyali” telefon, parabolik antenna, elektron pochta kabi texnik mo’jizalar ommaviy axborot vositalari rivojiga katta ta’sir ko’rsatmoqda.
«Media» atamasi (lotincha – medium, ya’ni vosita, vositachi, usul) turli ko’rinishdagi kommunikatsiya va axborot vositasini anglatadi. Media tushunchasi mazmuniga axborotni yaratish, nusxalashtirish, tarqatish

vositasi hamda mualliflar va ommaviy auditoriya o’rtasida axborot almashinuvining texnik vositalari kiradi.
Mediata’limning rivojlanish jarayoni.
Mediata’lim mutaxassislar fikriga ko’ra, o’quvchini mustaqil fikr yuritishga, ijodkorlik faoliyatlarini yanada rivojlantirishga, axborot olish, uni qayta ishlash, umumlashtirish, xulosa chiqarishga o’rgatadi. Ta’lim jarayonida o`qituvchilar mediata’limga qanchalik e`tibor qaratilib yosh avlodga bilim berishda samarali foydalanilsa, u yosh avlodning dunyoqarashi, intellektual salohiyati shunchalik rivojlanishiga xizmat qiladi.

Media ta’lim dunyoning har bir mamlakatida har bir fuqaroning erkinlikka bo’lgan asosiy huquqining bir qismidir. Shuning uchun zamonaviy dunyoda media-ta’limni rivojlanish jarayoni deb ta’riflash mumkin. O’zaro munosabat madaniyatini shakllantirishga qaratilgan ommaviy axborot vositalarining yordamida shaxs, ommaviy axborot vositalari, ijodiy, kommunikativ qobiliyatlarni rivojlantirish, tanqidiy fikrlash, idrok etish, talqin qilish, media-matnlarni tahlil qilish va baholash, media texnologiyasidan foydalangan holda o’zini o’zi ifoda etishning turli shakllarini o’rganadi.
Yevropada media-ta’lim tushunchasi birinchi bo’lib, shubhasiz, kino san’atining vatani Fransiya. 1920-yillarning boshlarida Parijda kino klubi harakati paydo bo’ldi, bunda o’ziga xos media ta’lim atamasi mavjud edi. 1922 yilda media-ta’lim birinchi milliy konferentsiyasi Fransiyada bo’lib o’tdi. Ta’lim bo’yicha qurultoylarning birida universitetlarda kino o’qituvchilarini tayyorlash taklif qilingan. Shu bilan birga juda ko’p ta’lim muassasalar yosh jurnalistlar harakatini faol ravishda ilgari surdi.
C.Freinetning harakatlari tufayli maktab, litsey va universitet gazetalari nashr etilgan.

Manbalarda qayd etilishicha, 2011-yilda YUNESKO 1970-yillardan buyon «media ta’limi» atamasini rasmiy va butun dunyo bo’ylab tarqatish uchun mas’ul bo’lgan muassasa muhim o’zgarishlarni amalga oshirdi.
Telekommunikatsiya sohasidagi texnologik taraqqiyot va yoshlar tomonidan har kuni yaratiladigan va taqdim etilayotgan axborotning jadal tarqalishi tufayli mediasavodxonlik (raqamli savodxonlik) va mediakompitensiya o’rtasidagi munosabatlarni izlash, tanlash va baholash muammosi noaniqdir. Tadqiqotchilar o’rtasida bu masalada fikrlari turlicha bo`lib, eksklyuziv va inklyuziv deb ta’riflanishi mumkin bo’lgan ikkita yondashuv mavjud. Birinchi yondashuv – eksklyuziv – asosan axborot fanlarini ifodalovchi tadqiqotchilar va ta’limda axborot texnologiyalari tarafdorlari (shu jumladan o’qituvchilar) orasida ustunlik qiladi. Ularning fikricha, media kompetensiyalari (adabiy media) deganda juda tor ma’noda turli axborot kanallari (raqamli va raqamli bo‘lmagan) orqali media xabarlarni tanqidiy tushunish, yaratish va tarqatish ko‘nikmalari tushuniladi va raqamli kompetensiyalarning tarkibiy qismlaridan faqat biri hisoblanadi.
Misol uchun, DigCom loyihasi bilan bog’liq Yevropa Komissiyasi ekspertlari uchun media kompetentsiyalari raqamli kompetentsiyalar sifatida IT (savodxonlik), axborot (axborot savodxonligi) va internet (savodxonlik Internet) kompetentsiyalaridan iborat. Bunday ma’lumotlarning aniqligi va ishonchliligi zamonaviy jamiyatning hozirgi talablarini sinxronlashtirish uchun asos bo’ldi.