Kirish Nazariy qism

1. O’zgaruvchilar turlari, obektlar Dasturlash tillarida dasturchi tushinishi kerak bo’lgan eng asosiy Tushunchalardan biri o’zgaruvchilar hisoblanadi. Java ham bundan mutasno emas.
O’zgaruvchilar biron-bir Java dasturida saqlash joyining asosiy birligi hisoblanadi.
O’zgaruvchiga aniqlovchi, turi, ixtiyoriy boshlang’ich qiymat beruvchisi aralashmasi orqali aniqlik kiritiladi.
1.Shart operatorlari if operatori – chala shartli tarmoqlanish operatori;
if-else operatori – to‘liq shartli tarmoqlanish operatori;
switch operatori – variant tanlash operatori;
for operatori – parametrli takrorlanuvchi operator;
while operatori – shartti oldin berilgan takrorlanuvchi operator;
do–while operatori – sharti keyin berilgan takrorlanuvchi operator;
Bu operatorlar bilan quyida tanishib chiqamiz.
if va if-else boshqaruv elementlari tarmoqlanuvchi operator hisoblanib, u asosan shartning natijasiga qarab ikki turg‘un xolatning birini yoki qo‘shimcha operatorlar ketma–ketligini bajarib beradi. Tarmoqlanuvchi operatorning ikki turi mavjud. Bu turlar quyidagilar hisoblanadi.
1) Chala shartli operator (if);
2) To‘liq shartli operator (if–else).
2.Sikl operatorlari.Dastur bajarilishini boshqarishning yana bir kuchli mexanizmlaridan biri – takrorlanish operatorlari hisoblanadi. Barcha dasturlash tillari singari Java dasturlash tilida ham takrorlanish tushunchasi mavjud. Takrorlanish bu ketma–ketlikdagi biror–bir qismining ma’lum bir shart bo‘yicha bir necha marta takrorlanishidir. Boshqa dasturlash tillari singariJava dasturlash tilida ham continue operatori asosan sikl operatorlarining tana qismida ishlatiladi:
– for siklida asosan iteratorning yangi qiymatiga o‘tishni ta’minlaydi;
– while yoki do–while siklida boshqaruv shartlar joylashgan qatorga o‘tadi.
Parametrik takrorlanish operatorining sintaksisi quyidagi ko‘rinishga ega:

• 
  for(; ; ) ;
  

Bu operator o‘z ishini ifodasining bajarishdan boshlaydi. Keyin takrorlash qadamlari boshlanadi. Har bir qadamda tekshiriladi, agar ning qiymati 0 qiymatidan farqli, ya’ni rost bo‘lsa, takrorlanish tanasi − bajariladi, so‘ngra bajariladi.
Agar ning qiymati 0 (yolg‘on) bo‘lsa, takrorlanish jarayoni to‘xtaydi va boshqaruv takrorlash operatoridan keyingi operatorga o‘tadi. Shuni ta’kidlash kerakki, ifodasi vergul bilan ajratilgan bir nechta ifodalar birlashmasidan iborat bo‘lishi ham mumkin, bu holda vergul bilan ajratilgan ifodalarning oxirgisi takrorlanish sharti hisoblanadi. Takrorlanish tanasi sifatida bitta operator, jumladan bo‘sh operator bo‘lishi yoki operatorlar bloki ham kelishi mumkin.
while operatori dastur tuzishda ko‘p ishlatiladigan sikl operatori hisoblanadi. Bu operator bir yoki bir nechta operatorlar guruhini, qo‘yilgan shart yolg‘on (false) bo‘lguncha bajaradi. Qachonki shart rost (true) bo‘lsa, sikl o‘z ishini boshlaydi va shartdagi qiymatlar sikl ichida o‘zgarib boriladi. Haqiqiy dasturlarda sikl ichida kamida 2 ta operator bo‘ladi, biror operator, ikkinchisi shartni o‘zgartirish uchun ishlatiladigan operator.
3.Massiv.Massiv- bu bir xil tipli, chekli qiymatlarning tartiblangan to’plamidir.
Massivlarga misol sifatida matematika kursidan ma’lum bo’lgan vektorlar, matritsalarni ko’rsatish mumkin. Dasturda ishlatiluvchi barcha massivlarga o’ziga xos ism berish kerak. Massivning xar bir xadiga murojaat esa, uning nomi va o’rta qavs ichiga olib yozilgan tartib xadi orqali amalga oshiriladi: