Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

18.1-jadval  
G‘isht-tosh terishda va montaj qorishmalarining tarkibi (hajm 
bo‘yicha)  
Sement 
markasi
Qorishmalar uchun tarkiblar
200
150
100
75
50
Sement-ohakli qorishmalar
500
400
300
200
1:0,2:3
1:0,1:2,5
-
-
1:0,3:4
1:0,2:3
1:0,1:2,5
-
1:0,5:5,5
1:0,4:4,5
1:0,2:3,4
-
1:0,8:7
1:0,5:5,5
1:0,3:4
1:0,1:2,5
-
1:0,9:8
1:0,6:6
1:0,3:4
Sementli qorishmalar
500
400
300
200
1:3
1:2,5
-
-
1:4
1:3
1:2,5
-
1:5,5
1:4,5
1:3
-
1:6
1:5,5
1:4
1:2,5
-
- 1:6
1:4
Quruq issiq iqlim sharoitida qorishmaning suvsizlanmasligini ta’minlash 
zarur. Zavodda tayyorlangan qorishma tashilayotganda va qurilish maydonida 
vaqtincha saqlanganda suvning bug‘lanishini oldini oladigan chora-tadbirlar 
amalga oshirilishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Masalan, qorishmani yopiq idishda 
saqlash, to‘kma holatda bo‘lsa o‘rama materiallar bilan berkitish va sh.k. 
usullardir. Qorishma material ustiga yoyilganda tezda qurib qolmasligi uchun 
ularni namlash tavsiya etiladi.
Qish mavsumida g‘isht-tosh terish va montaj qorishmalari isitilgan holda 
ishlatilishi tavsiya etiladi. Bunda tayyorlangan qorishma yoki qorishma 
komponentlari (suv, sement va qum yoki qum) bug‘ yoki elektrotenlar yordamida 
60-80
0
S haroratgacha isitiladi.
Yirik uysozlik panellarni montaj qilishda sement-qum pastasi (1:1 nisbatda 
portlandsement va qum) ishlatiladi. Sement-qum pastasi 28 sutkada 400 marka 
mustahkamlikka erishadi.
Qorishmalar va pastaning muzlash haroratini pasaytirish uchun tarkibiga 
kalsiy xlorid, natriy xlorid, natriy nitrati kabi tuzlarning 5% suvdagi eritmasi 
ishlatiladi.

---

Hozirgi vaqtda qurilish qorishmalarini zavodda quruq holda tayyorlash, 
maxsus qorishma tashuvchi va qoruvchi avtomashinalardan foydalanish rusum 
bo‘lmoqda.