Кислота а aromatik: fenilalanin, tirozin

-aminokislota tasnifi

І. radikalni (R) kimyoviy strukturasiga kora:

CH2 – CH – COOH

NH2

fenilalanin

б) alifatik: glicin, alanin, valin, serin, glutamin

кислота.

а) aromatik: fenilalanin, tirozin.

в) geterociklik: тriptofan, gistidin, oksiprolin, prolin.

COOH – CH2 – CH2 – CH – COOH

NH2

glutamin kislota

N

СООH

H

prolin

ІI. Kislota asos xossasiga kora:

neytral, asosli va kislotali aminokislotalar

а) neytral – bu monoaminomonokarbon

glicin izoleycin serin prolin

alanin metionin treonin triptofan

valin fenialanin aspargin leycin glutamin

alanin

CH3 – CH – COOH

NH2

b) asosli – bu diaminomonokarbon kislotalar, musbat zaryadli: arginin, gistidin, lizin.

lizin

в) kislotali– bu monoaminodinokarbon kislotalar, manfiy zaryadli: aspargin kislota, glutamin kislota

cistein, tirozin.

NH2 – (CH2)3 – CH2 – CH – COOH

NH2

aspargin kislota

НООС– CH2 – CH – COOH

NH2

ІІІ. Radikalni kutubliliga karab yoki suv bilan ta’sirlanishi xossasiga kura aminokislotlar bulinadi:

а) nopolyar (gidrofob);

а) almashtirib bulmaydigan(10):

б) polyar (gidrofil).

 

ІV. Fiziologik yeki biologik kiymatiga kura

aminokislotlar bulinadi:

 

 

b) Almashtirib buladigan:

glitsin, alanin, serin, asparaginovaya kislota, glutaminovaya kislota, asparagin, glutamin, sistein, sistin, tirozin.

 

arginin metionin

valin treonin

gistidin triptofan

izoleysin fenilalanin

leysin lizin

a- aminokislotalar yuqori temperaturada suyuqlanadi , uchuvchan emas, suvda eriydi va qutbsiz organik erituvchilarda erimaydi –bunga sabab bipolyarligi. Suvli eritmalarda pH ning kattaligiga qarab quydagi muvozanat holatda bo’ladi: H3N---CH(R)---COOH kation 2 –asosli k-ta kuchli kislotali muxit. H3N—CH(R)---COO` bipolyar ,kuchsiz kislotali muxit H2N---CH(R)—COO’ anion ,kuchli ishqoriy muxit

Aminokislotalarning kislota va asos xossalarini ularni ajratish va aniqlash uchun ion almashinuvchi xromatografiyani qo’llashga imkon beradi.

--COOH guruhi reaksiyalari

a) Tuzlar hosil bo’lishi



R---CH---COOH+NaOH - R-CH—COONa+H2O

| |

NH2 NH2

a-aminokislotalar og’ir metall kationlari bilan , masalan ,

Cu(OH)2 bilan ko’k yashil rangli kristall ichki kompleks tuzlari hosil qiladi,

Bular XELATLAR deyiladi.