Kletkaniń joqari fiziologiyaliq aktiv zatlari

Antibiotikler hám fitoncidler. Antibiotiklerdi tómen dárejeli ósimlikler kletkasi, fitoncidlerdi bolsa joqari dárejeli ásirese gúlli ósimlikler islep shiǵaradi. Bul zatlar ósimliklerdi hár túrli ziyankes mikroorganizmlerdiń tásirinen qorǵaniw waziypasin atqaradi. Antibiotik hám fitoncidlerdiń qurami hár túrli: olarǵa aminokislotalar, alkaloidlar, organik kislotalar, efir maylari hám álbette bir komponent sipatinda sinil kislotasi boladi. Fitincidler hám antibiotikler tek ǵana ósimlikler ushin ǵana emes bálkim, haywan hám adamlardida túrli mikro organizmlerdiń tásirinen qorǵaydi. Házirgi waqitta keń tarqalǵan pencillindi 1929-jili anglichan alimi A. Fleming ashqan. Biraq, taza preparat sipatinda 1940-jildan baslap alina baslaǵan. Endilikte medicina hám veterinariyada tek ǵana penicillin emes balim, onnan da ótkirrek streptomicin, sintomicin, terromicin, tetraciklin, biomicin siyaqli 100den artiq antibiotikler paydalanilmaqta.

Fitoncidler haqqindaǵi táliymattiń tiykarshisi Tokinniń gúzetiwinshe, tásirsheń hám eń aktiv fitoncidler piyaz, sarimsaq piyazi, pomidor, pion sállegúli, xren, túrpi, qizil burish, gorchica siyaqli ósimliklerde boladi. Áne sol fitoncidlerden fitoftora (Phytoftora ingestans) zamarriǵina qarsi gúreste paydalaniwǵa boladi.

Paydalanilǵan adebiyatlar

1. 
   I.Hamdamov, P. Shukrullaev, E. Tarasova, Yu. Qurbonov, A. Umirzoqov “Botanika asoslari” Toshkent 1990
   
2. 
   I.Hamdamov,E.I.Hamdamova,G.A.Suvonova, M.Begmatova “Botanika va ósimliklar fiziologiyasi asoslari” Toshkent. 2017
   
3. 
   B. Beknazarov “ Ósimliklar fiziologiyasi” Toshkent 2019.
   
4. 
   N. Babayeva “ Botanika va ósimliklar fiziologiyasi” Toshkent 2017
   
5. 
   T. Sagdiev, A. Olimova “Ósimliklar fiziologiyasi” Toshkent 2009