Klinik laborator tashxislash va tekshiruv usullari

Brandberg - Roberts - Stolnikov sinamasi
Usul asosida azot kislotasi bilan o ‘tkaziladigan sifatiy sinama 
yotadi. Sinamani o ‘tkazish ketma-ketligi yuqorida keltirilgan. 2- 3- 
minutda, qavatlanganidan keyin, ikkita suyuqliklar chegarasida ingichka 
xalqaning paydo bo‘lishi peshobda 0,033 g/1 oqsil (peshobdagi oqsil 
konsentratsiyasini, promiile, ya'ni gramm litrga belgilash mumkin) 
borligidan dalolat beradi. Agar oqsil 2 min dan oldinroq paydo bo‘lsa, 
siydikni suv bilan aralashtirish kerak.
54

---

Peshobning azot kislotasiga qavatlanganda xalqa 2-3- minutda 
paydo bo‘ladigan eritmasi tanlanadi. Suyultirish darajasi xalqaning 
kengligi va kompaktliligiga, xamda yuzaga kelish vaqtiga bog‘liq. Oqsil 
konsentratsiyasi peshobni suyultirilish darajasini 0,033 g/1 ga qo‘paytirib 
topiladi.
Roberts - Stolnikov usulida suyultirish qator kamchiliklarga ega: 
nosub'ektiv, qiyin, oqsil konsentratsiyasini to‘g‘ri aniqlash extimoli, 
peshob suyultirilgan sayin kamayib boradi. Eng qulay va aniq usullar 
nofelometrik va biuretli usullar xisoblanadi.
Nofelometrik usul
Oqsilni sulfosalitsil kislota bilan loyqalanish paydo bo‘lishiga 
asoslangan, 
loyqalanish 
intensivligi 
oqsil 
konsentratsiyasiga 
proporsional.
Graduirlangan probirkaga 1,25 ml profiltlangan peshob va 5 ml 
bo‘lguncha 3% li sulfosalitsil kislotasi solinadi, yaxshilab aralashtiriladi. 
5 min dan keyin ekstinksiyani 590-650 nm to‘lqin uzunligida (sabzirang 
yoki qizil yorug‘filtr), kontrolga qarshi kyuvetda 0,5 sm qalinlikda, 
FEK-M da oMchanadi (yoki boshqa fotometrda). Nazorat uchun 1,25 ml 
profiltrlangan peshobdan (xuddi o ‘sha) olinadi, 5 ml bo‘lguncha natriy 
xloridning 
izotonik 
eritmasidan 
quyiladi. 
Oldindan, 
oqsil 
konsentratsiyasiga qarab, ekstinksiya kattaligiga bog‘liq, kalibrovka 
egriligi tuziladi. Oqsilning turli konsentratsiyalarini tayyorlash uchun, 
albuminning standart eritmasidan foydalaniladi (odam yokibo‘qa 
zardobi). Ishchi jadval to‘ldiriladi.
Biuretli usul
Oqsilni mis sulfati va o ‘tkir ishqor bilan, siyoxrang biuretli 
kompleks xosil qilishiga asoslangan, bo‘yalish intensivligi, oqsil 
miqdoriga to ‘g‘ri proporsional.
Oqsil cho‘kishi uchun 2 ml peshobga, 2 ml uchxloruksus kislotasi 
qo‘shiladi va sentrifugalanadi. Cho‘kma ustidagi suyuqlik to‘kib 
yuboriladi. Cho‘kmaga (oqsilga) 4 ml 3% li NaOH eritmasi va 0,1 ml 
20% mis sulfat eritmasi qo‘shiladi, aralashtiriladi va sentrifugalanadi. 
Siyoxrang cho‘kma usti suyuqligini 540 nm to iq in uzunligida (yashil 
yorug‘filtr) , distillirlangan suvga qarshi, 1,0 sm qalinlikdagi kyuvetda 
fotometrlanadi. Oqsil konsentratsiyasini tajriba usulida olingan jadval 
yordamida xisoblaniladi (kalibrovka egriligi yuqoridagi usuldagidek 
tuziladi).