Коллоид кимё предмети


Молекуляр адсорбцияланган rатламнинг xимоя


Download 0.53 Mb.
bet9/14
Sana19.06.2023
Hajmi0.53 Mb.
#1621574
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
8 DISPERS SISTEMALAR VA KOLLOID BIRIKMALAR

Молекуляр адсорбцияланган rатламнинг xимоя
таъсири (коллоид xимоя)
Лиофоб золларга айрим моддалар reшилса (ЮМБ, СФМ) уларнинг коагуляцияга барrарорлиги ортади. Бундай моддалар xимоячилар, уларнинг дисперс системани стабиллаш таъсири эса - коллоид xимоя дейилади.
Коллоид xимоя хоссаси юrори молекулали бирикмаларда, масалан, оrсилларда (желатин, альбумин, казеин), полисахаридларда (крахмал, декстрин), айрим сирт фаол моддаларда намоён бeлади.
Масалан, темир III гидроксид гидрозолига оз миrдорда желатин reшилса, бундай золни коагуляцияга учратиш учун xимоясиз золга нисбатан жуда кeп миrдорда электролит керак бeлади.
Xимояланган коллоид эритмаларни rуригунча буuлатилса, чeкма xосил бeлади. Xосил бeлган чeкма дисперс муxит билан яна таъсирланса, яна барrарор золга eтади.
Коллоид xимоя механизми лиофил моддани дисперс система заррачаси атрофида адсорбцияланиши билан тушунтирилади. Натижада заррача атрофи лиофиллашиб, сольват rатлами билан rопланади.

Xосил бeлагн rобиu, дисперс заррачаларни агрегацияланишга йeл reймайди; лиофоб золларга хос бeлагн барrарорликни беради.


Коллоид xимояни миrдорий ифодалаш учун “олтин сони”, “рубин сони”, “кумуш сони”, “сурьма сони” каби атамалар rабул rилинган. Бу сонлар нисбий rийматга эга бeлиб, уларнинг xарбири фаrат берилган золь учун xимоя таъсирига эга бeлади.
Масалан олтин сони деб, 10 мл rизил олтин гидрозолини олиб унга 1 мл 10%-ли хлорид натрий эритмаси reшилганда коагуляциядан саrлаб rолаоладиган rуруr xимоя моддасининг миллиграмм билан ифодаланган минимал миrдорига айтилади.
Коллоид xимоя барrарор лиофоб золлар xолидаги дорилар олишда кенг reлланилади.
Масалан, колларгол ва протаргол таркибида 70 ва 8% юrори дисперсли кумуш металли мавжуд бeлиб, у оrсил гидролизатлари билан барrарорлашган бeлади.
Коллоид xимоя физиологик жараёнларда xам муxим роль eйнайди. Rонда кальций карбонат ва кальций фосфатни бeлиши уларни сувда эрувчанлигини бирмунча оширади. Яъни rон моддалари коллоид xимояда иштирок этади. Бунда коллоид xимоя туфайли эримайдиган тузларнинг коллоид заррачалари бир-бири билан агрегацияланмайди, йириклашмайди ва чeкмайди. Организмда сапро ва сийдик тошларини пайдо бeлиши, патологик холат бeлиб, у сохром, муrин каби моддаларнинг билирубин, холестерин кабиларга нисбатан коллоид xимоясини камайганлиги туфайли содир бeлади.
Коллоид xимоя атеросклероз, подагра, буйракда ва жигарда тош пайдо бeлишини олдини олишда муxим роль eйнайди.



Download 0.53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling