SALIMOVA BARNO RE’JA - Kombinatorika va uning asosiy qoidalari.
- O‘rin almashtirishlar.
- Kombinatsiyalar.
Kombinatorika va uning asosiy qoidalari. - Kombinatorika va uning asosiy qoidalari. Bir qator amaliy masalalarni yechish uchun berilgan to‘plamdan uning qandaydir xossaga ega bo‘lgan elementlarini tanlab olish va ularni ma’lum bir tartibda joylashtirishga to‘g‘ri keladi.
- 1–TA‘RIF: Biror chekli to‘plam elеmеntlari ichidan ma’lum bir xossaga ega bo‘lgan elеmеntlardan iborat qism to‘plamlarni tanlab olish yoki to‘plam elеmеntlarini ma’lum bir tartibda joylashtirish bilan bog‘liq masalalar kombinatorik masalalar deyiladi.
- 2–TA‘RIF: Kombinatorik masalalar bilan shug‘ullanadigan matematik fan kombinatorika deyiladi
- Qo‘shish qoidasi : Agar biror tanlovni m() usulda, tanlovni esa m() usulda amalga oshirish mumkin bo‘lsa va bu yerda tanlovni ixtiyoriy tanlash usuli tanlovni ixtiyoriy tanlash usulidan farq qilsa, u holda « yoki » tanlovni amalga oshirish usullari soni m( ёки ) = m() +m() formula bilan topiladi.
- Masala: Korxonada 10 erkak va 8 ayol xodim ishlaydi. Shu korxonadan bitta xodimni nеcha xil usulda tanlab olish mumkin? Yechish: - erkak xodimni tanlash, - ayol xodimni tanlash bo‘lsin. Unda, shartga ko‘ra, m()=10, m()=8 bo‘lgani uchun bitta xodimni m( yoki ) = m() + m( ) = 10+8 = 18 usulda tanlash mumkin.
Ko‘paytirish qoidasi: Agarda biror tanlovni m() usulda, tanlovni m() usulda amalga oshirish mumkin bo‘lsa, u holda « vа » tanlovni (yoki (,) juftlikni) amalga oshirish usullari soni m( vа ) = m( ) · m( ) formula bilan topiladi. - Ko‘paytirish qoidasi: Agarda biror tanlovni m() usulda, tanlovni m() usulda amalga oshirish mumkin bo‘lsa, u holda « vа » tanlovni (yoki (,) juftlikni) amalga oshirish usullari soni m( vа ) = m( ) · m( ) formula bilan topiladi.
- Masalan, qurilishda 10 suvoqchi va 8 buyoqchi ishlasa, ulardan bir suvoqchi va bir buyoqchidan iborat juftlikni m( vа )=108=80 usulda tanlash mumkin.
- Masala: 10 talabadan iborat guruhga ikkita yo‘llanma berildi. Bu yo‘llanmalarni nеcha xil usulda tarqatish mumkin?
- Yechish: I yo‘llanmani, esa II yo‘llanmani tarqatishni ifodalasin. Unda m()=10 vа m()=9, chunki bitta talabaga I yo‘llanma berilganda II yo‘llanmaga 9 talaba da’vogar bo‘ladi. Demak, ikkita yo‘llanmani tarqatishlar soni m( vа ) = =109=90 bo‘ladi. Umumiy holda 1, 2, …., n tanlovlarni mos ravishda m(1), m(2), …., m (n) usullarda amalga oshirish mumkin bo‘lsa,
- m(1 yoki 2 yoki….yoki n ) = m(1)+ m( 2 )+…+m(n), (1)
- m(1 vа 2 vа…. vа n ) = m(1) m( 2 ) … m(n) (2) formulalar o‘rinli bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
