Kommunal va mehnat gigiena kafedrasi O‟quv uslubiy majmua toshkent

15 mavzu. Lazer nurlarini qo„llanilishida mehnat gigiyenasi. 
Lazer nurlanishi. Sanoatda lazerdan foydalanish tarixi. Lazerni ishlash prinsipi. 
Lazer bilan ishlaganda hosil bo„ladigan asosiy va yo„l-yo„lakay noqulay ishlab chiqarish 
omillari. Ishlovchilar organizmiga umumiy va spetsifik ta'siri. Teri va kuzga ta'siri (kritik 
organlar). Lazer moslamalari bilan ishlaganda sanitariya qonunlar. Jamoa va shaxsiy 
himoya vositalari. 
Adabiyotlar: A - 1,2,9; Q – 12,13,14. 
16 mavzu. Ishlab chiqarishda shovqin. 
Shovqinning gigiyenik va ijtimoiy muamolari. Shovqinning fizikaviy tavsifi, 
o„lchash birliklari. Ishlab chiqarish shovqining tasnifi. Asosiy shovqin manbalari, uni 
gigiyenik baholash usulllari, kerakli bo„lgan asbob-uskunalar. Shovqinni organizmga 
spetsifik va nospetsifik ta'siri. Shovqin kasallligi. Shovqinning eshitish organiga ta'siri: 
moslashish, toliqish, professional karquloqlik va karlik. Shovqinga qarshi kurashish 
umumdavlat muammodir. Jamoa va shaxsiy himoya vositalari. Ishlab chiqarishda 
shovqinni gigiyenik reglamentlash prinsiplari, me'yoriy daraja, me'yoriy xujjat.
Profilaktik chora tadbirlar 

---

Adabiyotlar: A - 1,2,9; Q – 12,13,14. 
17 mavzu. Ishlab chiqarish ultratovush va infratovushlarning gigiyenik asoslari. 
Ultratovush. Ultratovushni texnikada, tibbiyotda qo„llanish joylari. Fizikaviy tavsifi. 
Ultratovush to„qimlarini havoda suyuqikda tarqlishi. Ultratovushlarni so„diruvchi termik 
ta'sir. Kavitatsiya faoliyatini. Ishchilarga ultratovushni ta'sir etish yo„llari. Organizmga
ta'siri. Ishchilarda noqulay ta'sirni chegaralash me'yorlari. Ultratovushlarni yo„l qo„ysa 
bo„ladigan daraja intensivligi, asosiy tibbiy-profilaktik chora tadbirlar. Ishchilar
o„rtasidagi tibbiy ko„rik. Infrtovush. Ishlab chiqarishda infratovush manbai va ularni
qo„llanish joyi. Fizikaviy tavsifi. Organizmga ta'siri. Himoyalash chora-tadbirlari. 
Infratovush intensivligini ruxsat etiladigan me'yoriy darajasi. Ishchilarning salomatligini 
tibbiy kuzatish. Tebranish - gigiyenik muammo sifatida. Ishlab chiqarishdagi tebranish 
manbalari. Tebranishni gigiyenik tavsifi. Tebranishni organizmga ta'siri. Patologik 
o„zgarishlarni keltirib chiqaruvchi ishlab chiqarish omillari. Vibratsion kasallik. Jamoa 
va shaxsiy himoya vositalari. Mehnat va dam olish tartibi. Tibbiy profilaktik chora 
tadbirlar. Gigiyenik reglamentlash prinsiplari: tebranish ruxsat etilgan me'yorni
darajasi, me'yoriy xujjat. 
Adabiyotlar: A - 1,2,9; Q – 12,13,14.