Kommunal va mehnat gigiena kafedrasi O‟quv uslubiy majmua toshkent

23 mavzu. Toksikologik tadqiqotlarni o„tkazishni umumiy asoslari. 
Toksikologiya – tasnifi: nazariy, harbiy, klinik, profilaktik (ishlab chiqarish) va bq. 
Ishlab chiqarish toksikologiyasi – ta'rifi, turlari (umumiy va xususiy). Umumiy 
toksikologiya. Toksikologiya haqida tushuncha. Sog„lomlashtirish chora tadbirlari 
tarqibida toksikologiyaning o„rni. Toksikokinetika, metabolizm, dinamikaga ta'sir etuvchi 
omillar, zararli moddalarni zaxarli ta'siri. O„tkir va surunkali kasbdan zaharlanish. 
Zaharlanishning asosiy sabablari, zaharlanishning alohidalik ta'sirini o„ziga xosligi. 
Kompleks, kombinatsiyalashgan, birgalikda va ketma-ket ta'sirlar haqida tushuncha. 

---

Zaharlanishning (gonadotrop, embritrop) ta'sir oqibatlari. Zaharlanishga moyillik. Ishlab 
chiqarishda zaxarlanishlar allergenlar sifatida. Zaharlanish chora tadbirlarini asosiy 
yo„nalishlari. Toksikometriya ahamiyati. Asosiy ko„rsatkichlari usullari va ta'rifi. 
«Zaharlilik» va «xavfliliq» haqida tushuncha. Tasnifi ruxsat etilgan me'yor, OBUV 
tushunchasi, ahamiyati. Ularning qo„llash usullari va prinsiplari. O„rtacha smenalik va 
maksimal bir vaqtlik konsentratsiya haqida tushuncha. Ishlab chiqarishdagi zaharlanishlar 
ta'siridagi gigiyenik prinsiplar. 
Adabiyotlar: A - 1,2,9; Q – 12,13,14. 
24 mavzu. Qichishtiruvchi gazlar va kanserogenlar. 
Qichishtiruvchi gazlar: xlor va uning birikmalari, oltingugurt va azot uning 
birikmalari. Asosiy ishlab chiqarish korxonalari. Fizik-kimyoviy xususiyatlari, zaxarlilik 
va xavfliligi, kirish yo„llari. Qichishtiruvchi gazlarda kasbiy zaxarlanish. Chora-tadbirlar. 
Organik erituvchilar: keng tarqalganligi, tasnifi (uglevodlar va ularni birikmalari, spirtlar, 
ketonlar, efirlar va boshqalar). Asosiy ishlab chiqarish korxonalari, fizik va kimyoviy 
xususiyatlar zaxarliligi. Toksikokinetikasi, organizmdan chiqish yo„llari. Kasbiy 
zaxarlanish va uni profilaktikasi. 
Kanserogenlar sanoatda. Tasnifi. Zamonaviy ishlab chiqarish korxonalarda ularni 
qo„llash va foydalanish. Kasbiy kanserogenez xususiyatlari. Mehnat gigiyenasida 
epidemiologik tekshiruvlarni o„tkazish ahamiyati. Kasbiy o„smalar lokalizatsiyasi (o„pka, 
siydik pufagi, jigar va bq.), etiologiyasi, shakllari va xususiyatlari. Blastomogen yangi 
kimyoviy birikmalarni o„rganish. Kasbiy o„smalar profilaktikasining umumiy asoslari. 
Ommaviy va shaxsiy himoya vositalari. Tibbiy-profilaktik chora-tadbirlar.
Adabiyotlar: A - 1,2,9; Q – 12,13,14.