Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnalogiyalari universiteti mustaqil ish 3 Bajardi: Bektoshov Abdujalil Mavzu

SА – kirishdagi maʼlumotlar signali tuzatilish qiymat momentlari joylashishini koʼrsatish uchun hizmat qiladi.
SISh - SА qiymat momentlaridan tushayotgan signallar harakati ostida, kirishga tushadigan signallar aniq fazadagi SI shakllantiradi.
DMUTlarida elementli va guruhli sinxronizatsiya qurilmalari qoʼllanilgan sxemasi quyidagi rasmda keltirilgan

SQ qoʼyidagicha klassifikatsiyalanadi:

1.Ishlatiladigan kirish signalini koʼrinishi boʼyicha:

• 
  maxsus impulslar bilan toʼgʼrilash qurilmasi;
  
• 
  ishchi impulslar bilan toʼgʼrilash qurilmasi.
  

2. SI yoki taktli impulslar (TI) shakllantirish yo‘li quyidagilarga bo‘linadi:

• 
  Birlashtirilmagan tizim (разомкнутые - yoki teskari aloqasiz tizim), boshqacha qilib aytganda rezonansli sinxronizasiya tizimi.
  
• 
  Birlashtirilgan tizim (замкнутые - teskari aloqa tizimi) – avtomatik boshqaruv tizimi deb nomlanadi.
  

Sinxronizasiya qurilmalarining klassifikasiyasi:

Bunda BQ oraliqli moslashtirishga (OM) ta'sir etadi, u esa chastota bo‘luvchi sifatida ishlatiladi.

Amalda keng qo‘lamda TGga bevosita ta'sir etmaydigan sinxronizasiya qurilmalari ishlatiladi, ular mahalliy taktli tebranishlar o‘tkazadigan oraliqli o‘zgartirgichga ta'siri bor. OM sifatida odatda, TIlarni ortidan boruvchi chastotalarni bo‘luvchi (ChB) qurilma tushuniladi. ChB ishini boshqarilayotganda TIlarni chiqishdagi fazalarini o‘zgartirish mumkin. ChBli qurilmalarni butunlay diskret elementlarda ishlatish mumkin, bu esa ularni ishlab-chiqarilishini va sozlanishini soddalashtiradi.
Eng katta qo‘lamda diskret boshqaruvli sxema ishlatiladi. Diskret boshqaruvli SQni ishlash jarayonini keyingi struktura sxemada keltirish mumkin:

G – taktli chastotadan m marta katta bo‘lgan sinusoidal tebranishlarni ishlab chiqaruvchi generator:
f_вч=mf_т
bu yerda m – chastota bo‘luvchisining bo‘linma koeffisenti.
Sh – sinusoidal tebranishni f_юч chastotali impuls ketma-ketligiga shakllantirgich.
IQ va AS – impul'slarni qo‘shish va ayirish sxemasi.
So‘ngra impul'slar ketma-ketligi m ga bo‘linadi. Bo‘lish jarayoni vaqt diagrammasi bilan ko‘rsatilgan (6-rasm)

Agar bo‘luvchining kirishiga impulslarni qo‘shish va ayirish sxemasi orqali qo‘shimcha impuls bersak, unda chiqish impulslari kattalikdan oldinga ketish orqali suriladi:

yana, qo‘shimcha impulslar YuCh generatorining faza impulslari bilan ustma-ust tushmasligi lozim. Agar bitta impulsni olib tashlasak, unda chiqish impulslarining fazasi ∆t qiymatiga o‘zgaradi, ammo orqada bo‘lish nuqtai nazaridan. Shunday qilib, tashqari yo‘nalishda impulslarni qo‘shish yoki ayrish yo‘li bilan taktli fazani ketma-ketligini o‘zgartirish mumkin.
Diskret boshqaruvli SQ larni parametrlari:
Berilgan SQsi past va o‘rtacha tezlikli tizimlarda diskret ma'lumotlarni uzatishda ishlatiladi.

1. 
   TI fazasini τ₀ elementli impul'slar qismiga siljishlari, bir impul'sni qo‘shilishi yoki ayrilishi to‘g‘rilash qadami deb ataladi:
   

2. SQ doimiy va o‘zgaruvchan to‘g‘rilash effektiga bo‘linadi.
Doimiy to‘g‘rilash effektli SQlar faza o‘zgarishlaridan qat'iy nazar, TI faza doimo quyidagi kattalikga o‘zgaradi:

O‘zgaruvchanda esa:

bu yerda:
αk – koeffisent α= 1 dan αk = n gacha o‘zgarishi mumkin, bu faza moslashishiga bog‘liq, n ≤ m sharti bilan.
3.To‘g‘rilashning minimal davri tmin – to‘g‘rilashni sodir bo‘lmasligining eng kam vaqti. Bu vaqt τ0 uzunligiga va inersiya elementi o‘rtaligiga bog‘liq:

4. Sinxranizasiya vaqti bu, vaqt boshlang‘ich fazalar o‘zgarishini to‘g‘rilashga kerak bo‘lgan vaqt. 1:1 axborot ketma-ketligini kirishida:

tekst kirishida - belgilangan momentlar 3 marta ko‘proq uchraydi, shuning uchun sinxronizasiya vaqti kattalashadi:

Sinxronizasiya nuqsoni:

bu yerda: m – bo‘luvchining bo‘lish koeffisienti;
s – reversiv schetchikning sig‘imi;
k – tayanch generatorning notuyg‘unlik koeffisienti.
δ o‘zg.kv – birlamchi elementlar chetlarini o‘zgarishining kvadrati.

2. 
   Dinamik nuqson:
   

Tayanch generatorining noturg‘unlik koeffisienti