"kompyuter tashkil etilishi"

1.1. ASSEMBLER TILIDA DASTUR ISHLAB CHIQISH. 
Assembler tilida dasturlarni ishlab chiqish yuqori darajadagi 
tillardagi yozish dasturlaridan farq qiladi, chunki xotira va registrlarning 
mazmunini kuzatishda ko‘p e'tibor va tartiblilikni talab etiladi. Shu 
bilan birga, dasturni ishlab chiqishning keyingi bosqichlarini kuzatish 
kerak: 
• vazifani belgilash va dasturni tuzish; 
• har qanday matn muharriri yordamida dasturning matni bilan fayl 
yaratish; 
• Assemblerdan foydalanib dasturni tarjima qilish, xatolar aniqlanganda 
- ularni matn muharririda to‘g'rilab, yana tarjima qilish; 
• 
assemblerning natijasini dasturchi modul yordamida 
bajariladigan modulga aylantirish; 
• 
ijro etuvchi dasturni ishga tushirish; 
• 
natijalarni tekshirish. Hech narsa topilmasa, xatoni 
tuzatuvchidan foydalanib, xato topishingiz kerak. 
Assembler kodlari bilan yozilgan dasturga manba dasturi deyiladi 
va uning aylantirilgan shakli mikroprotsessor buyruqlar qatoriga ob'ekt 
yoki dastur moduli kiradi. Yig’uvchi fayl yoki bajariladigan modul 
yaratishga imkon beradi. Otladchik - ekranda kerakli o‘zgaruvchilar 
qadriyatlarini ko‘rishga, dasturni bosqichma-bosqich bajarishda, barcha 
registrlarni va xotiralarining holatini olishni, dasturga o‘zgartirishlar 
kiritishni, to‘xtash nuqtalarini belgilashni va yana ko‘p narsalarni 
beradigan dasturdir. 
Ushbu ma’ruzada Assembler tilida dasturlarni yaratish uchun 
Borland Int. firmasidan olingan dasturiy mahsulot Turbo Assembler. 
Turbo 

---

103
Assembler kompilyatori TASM.EXE faylida joylashgan yig’uvchi 
dastur bo‘lib, TLINK.EXE faylida joylashgan. Otladchik tuzuvchisi 
TD.EXE faylida joylashgan. Assembler tili dasturini kompilyatsiya 
qilish va ishlash jarayoni quyidagicha.