Kompyuterlarni ko’p satxli tashkil etilishi

kerakli elektronikaning narxini pasaytirish uchun mashina buyruqlarini
iloji boricha sodda bo’lishiga harakat qilish odatiy holdir. Mashina
tillarining aksariyati juda sodda, bu ularga yozishni qiyin va zerikarli
qiladi. Vaqt o’tishi bilan amalga oshirilgan bu oddiy kuzatuv, har biri pastki
mavhumlik (absraktsiya) sathi ustiga qurilgan bir qator
mavhumlashtirishlarni yaratilishiga olib keldi. SHunday qilib, qanday
qilib murakkabliklarni yengish mumkin va dizayn jarayoni muntazam va
tartibli bo’lishi mumkin. Biz ushbu yondashuvni ko’p bosqichli
hisoblash deb ataymiz.

---

Odamlar uchun qulay bo’lgan narsalar va kompyuterlar , bajara oladigan
narsalar o’rtasida katta farq bor. Odamlar X-ni qilishni xohlashadi,
ammo kompyuterlar faqat Yni bajarishi mumkin. Bu muammoni keltirib
chiqaradi. Ushbu ma’ruzaning maqsadi bu muammoni qanday hal
qilishni tushuntirishdir.
Yuqoridagi muammoni ikki usul bilan hal qilish mumkin. Ikkala
usul ham yangi dasturlarni ishlab chiqishni o’z ichiga oladi. Ushbu
yangi buyruqlar to’plami biz T1 deb ataydigan tilni yuzaga keltiradi.
O’rnatilgan mashina buyruqlari ham tilni hosil qiladi va biz uni T0 deb
nomlaymiz. Kompyuter faqat T0 dasturiy tilida yozilgan dasturlarni
bajara oladi. Muammoni hal qilishning ikkita usuli, kompyuter T1 tilida
yozilgan dasturlarni qanday bajarishi bilan farq qiladi - lekin,
kompyuterda faqat T0 mashina tili mavjud.
T1 tilida yozilgan dasturni amalga oshirishning birinchi usuli har
bir buyruqni T0 tilidagi mos keladigan buyruqlar to’plami bilan
almashtirishni anglatadi.

---

Ikkinchi usul T0 tilida kirish ma’lumotlari sifatida T1 tilida
yozilgan dasturlarni oladigan dasturni yaratish iborat. Bunday holda, T1
tilining har bir buyrug’i navbati bilan qayta ishlanadi, shundan so’ng T0
tilining mos keladigan buyruqlar to’plami darhol bajariladi. Ushbu
texnologiya T0 dasturida yangi dasturni tuzishni talab qilmaydi. U
interpretatsiya deb ataladi va uni bajaradigan dastur interpretator deb
ataladi.