Kordil'era tog'lari reja: Kirish Geografik joylanishi Geologik tuzilishi va relyefi
Download 1.26 Mb.
|
KORDIL\'ERA TOG\'LARI
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kordilera ichki kamar
- Garbiy kamar
Sharqiy kamaryoki Rokki Tog'larning kamari yuqori massiv tizmalar zanjiridan iborat bo'lib, asosan Tinch okeani havzasi va Meksika ko'rfazi va Shimoliy Muz okeani havzalari o'rtasida suv havzasi bo'lib xizmat qiladi. Sharqda kamar tog 'oldi platosi bilan kesishadi (Arktika, Buyuk tekisliklar). G'arbda ba'zi joylarda chuqur yoriqlar ("Qoyali Tog'lar Mo'ati") yoki yirik daryolar vodiylari (Rio Grande) bilan cheklangan. Joylarda u asta-sekin tog'larga va platolarga o'tadi. Alyaskada, Bruk tizmasi Rokki tog'lar mintaqasiga, Kanadaning shimoli-g'arbiy qismida - Richardson tizmasi va Makkenzi tog'lari, shimol va janubdan Peel va Liard daryolari vodiylari bilan chegaralangan.
Kordilera ichki kamarpasttekislik va tog'lardan iborat bo'lib, sharqiy kamar va g'arbda Tinch okean tizmalari kamari o'rtasida joylashgan. Alyaskaning ichki qismida u daryolarning pasttekisliklarida joylashgan va balandligi 1500-1700 m gacha bo'lgan tepalik massivlari bilan almashtiriladigan juda keng tektonik cho'kmalarni o'z ichiga oladi (Kilbak, Kuskokvim, Rey tog'lari). Bunga baland tog'lardan kam bo'lmagan tog 'tizmalari va tog' tizmalari kiradi (Kassiar-Omineka tog'lari, 2590 m). Qo'shma Shtatlarning o'zida - Aydaho shtatidagi baland tog 'massivlari (balandligi 3857 m gacha). G'arbiy kamar Tinch okean tizmalari kamari, tog'lararo ko'llar va qirg'oq zanjirlarining kamaridan iborat. Kordileraning ichki qismini qamrab oluvchi Tinch okean tizmalarining kamari baland tog'lar hosil bo'lishidan iborat. Unga MakKinli cho'qqisi (6193 m) bo'lgan Alaskan tizmasi, Aleut orollari zanjiri, Aleut tizmasi (Iliamna vulqoni, 3075 m), avliyo Ilya massasining baland tog 'tizmasi, dengiz bo'yini tashkil etuvchi qirg'oq tizmasi kiradi. Amerika Qo'shma Shtatlarida ushbu zonaga vulqonlarning kaskadli tog'lari kiradi (Rainier vulkan, 4392 m), Rangees: Sierra Nevada (Uitni tog'i, 4418 m), Kaliforniya yarimoroli tog'lari (balandligi 3078 m gacha), Orizaba vulqoni bilan ko'ndalang vulqonli Serra (5700 m) , Popocatepetl (5452 m), Nevado de Kolima (4265 m). Dengiz botiqlari va bo'g'ozlar (Kuk ko'rfazi, Shelikxova bo'g'ozi, Jorjiya, Sebastyan-Viskaino ko'rfazi) pasttekisliklar va platolar bilan almashadi (Susitna pasttekisligi, Mis platosi, Willamett vodiysi, Buyuk Kaliforniya vodiysi). Sohil zanjirlari past va o'rta balandlikdagi shakllanishlardan (AQSh qirg'oqlari, Kaliforniya yarim orolidagi Syerra Viskaino) va tog'li qirg'oq orollaridan (Kodiak, qirolicha Sharlotta, Vankuver, Aleksandr Arxipelagi) iborat. Bu kamar o'zining eng baland cho'qqisiga Alyaskaning janubida, Chugach tog'larida etadi (Markes-Beyker, 4016 m). Xulosa Xulosa qilib shuni aytsam bo’ladiki Region tektonik tuzilish, orografik hususiyatlari jixatidan yahlit bir o'lka bo'lsada, uning shimoldan janubga uzoq masafaga cho'zilganligi, turli iqlim mintaqasini kesib o'tganligidan va shunga bog'liq holda tabiiy sharoitning bir biridan farq qilishiga asos bvladi. Shuning uchun hamda tabiiy geografik o'lkalar chegarasi asosan iqlim mintaqalari chegaralariga to'g'ri keladi. Alyaska va shimoliy g'arbiy kordileriya o'lkasiga asaosan kordileriyaning artika va subartika iklim mintakadaridagi shimoliy garbi yaniny Alleut orollari Alyaska yarim oroli Kanadaning g'arbidagi Avliyo Ilya tog'larining janubiy etaklari sharqda makkenziya va Koyali tog'lar oralig'idagi qismlari kiradi. O'lkada materikning eng baland nuqtasi 6194 m Mak-Kinli cho'qqisi joylashgan. O'lkada bir necha tog' tizmalari joylashgan bo'lib bular tuproq o'simlik hayvonot dunyosi va iqlimning shakllanishida asosay rol o'ynaydi. Iyulning o'rtacha harorati +120 +140 ni tashkil etadi. YOg'inning eng ko'p qismi sohilga keladi. YOg'in miqdori 3000 mm gacha yetadi. Kanadaning janubiy g'arbi va AQSH ning shimoliy g'arbidagi kordilera tog'lari o'lkasi Avliyo Ilya va Makkenzi tog'laridan janubda Tinch okeani sohilida sharqda katta havzaning shimolgacha davom etadi. O'lkaning asosiy hususiyati mo''tadil iqlim mintaqasida joylashgandir. O'lkada tog'lar juda parchalangan va tog'lar avvalgi o'lkaga nisbatan uncha baland bo'lmaganligi bilan ajraladi. O'lka orografik hususiyati uning iqlimi o'simlik hamda tuproqlarning rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadigan yog'in miqdori 2000 mm dan 6000 mm gacha yetadi. AQSH ning janubi g'arbidagi kordilera tog'lari o'lkasi shimolda katta havzaning shimoldan janubga Meksika tog'ligigacha davom etadi. O'lkaning tabiiy sharoiti eng avvalo subtropik kengliklarda joylashganligi orografik hususiyatlari hamda Tinch okeani antisiklonning sharqiy tarmoqlari ta'sirida ekanligi bilan harakterlanadi Download 1.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling