Корхона ликвидлилик кўрсаткичлари ва баланс ликвидлиги таҳлили

Корхонани кредитга лаёқатлилигини баҳолашнинг амалдаги тартиби

Вариант	Таркиб модели	Кўрсаткичлар	Дб	До	Фарқи
Амалдаги тартиб	Кредитга лаёқатлик таҳлил этишнинг ананавий шакли	Қоплаш коэффициенти	2.075	1.754	-0.321
		Ликвидлилик коэффициенти	1.020	1.187	0.167
		Ўз маблағлари билан таъминланганлик (мустақиллик коэффиценти)	0.586	0.417	-0.169
		Ўз айланма маблағларининг мавжудлиги (НСОС)	2 201 552	9 835 046	7 633 493

Хулоса: корхонада қопланиш коэффиценти давр бошига 2.075 ни, давр охирига 1.754 ни ташкил этган. Яъни копланиш коэффиценти даражаси кескин равишда тушиб кетган.
Ликвидлик коэффиценти 1.020 дан 1.187 га ортган.
Ўз маблағлари билан таминланганлик коэффиценти давр бошида 0.586 ни, давр охирига келиб эса 0.417 ни ташкил қилган.
Ўз айланма маблағларининг мавжуд суммаси давр бошига нисбатан 7 633 493 минг сўмга ортган. Бу албатта ижобий ҳолатдир.
-жадвал
Корхонани кредитга лаёқатлилигини баҳолашнинг комплекс таҳлили

Вариант	Таркиб модели	Кўрсаткичлар	Дб	До	Фарқи
Комплекс таҳлил	Корхона ликвидлик кўрсаткичлари	Жорий ликвидлилик коэффициенти	3.906	6.352	2.446
		Тез ликвидлилик коэффициенти	1.039	1.193	0.154
		Мутлоқ ликвидлилик коэффициенти	0.371	0.641	0.270
		Баланс ликвидлиги	0.546	0.825	0.279
	Корхона маблағлари айланишини таҳлили	Корхонанинг жорий активлари айланиш кўрсаткичлари	1.12	0.44	-0.68
		Корхонанинг дебиторлик қарзлари кўрсаткичлари	6.68	2.14	-4.54
		Корхонанинг кредиторлик қарзлари кўрсаткичлари	4.41	2.81	-1.60
		Товар моддий заҳиралари айланувчанлиги	4.10	4.94	0.84
	Корхона фаолияти самарадорлик кўрсаткичлари таҳлили	Жорий активлар рентабеллик кўрсаткичи(РОА)	17.0	8.3	-8.7
		Хусусий капитал рентабеллик кўрсаткичлари(РОЕ)	6.5	9.6	3.1
		Сотиш рентабеллик кўрсаткичи(РОС)	26.3	38.3	12.0
	Молиявий барқарорлик кўрсаткичлари таҳлили	Мустақиллик коэффициенти	0,586	0,417	-0,16 9
		Қарз ва ўз маблағлари ўртасидаги нисбат коэффициенти	0.70	1.39	0.69
		Хусусий капитал харакатчанлик коэффициенти	0.28	0.97	0.69

Хулоса: корхонада жорий ликвидлик коэффиценти давр бошига нисбатан 2.44 га, тез ликвидлик даражаси 0.154 га, мутлақ ликвидлик даражаси 0.270 га ортган. Баланслиги даражаси давр бошига нисбатан 0.279 га ортган.
Маблағлар айланувчанлиги бўйича ўзгаришлар қуйидагича бўлган. Жумладан жорий активлар айланувчанлиги давр бошига ниабатан -0.68 га, дебиторлик мажбуриятларининг айланувчанлиги -4.54 га, кредиторлик мажбуриятларининг айланувчанлиги -1.60 га камайган. Фақат товар моддий захираларнинг айланувчанлик даражаси 4.10 дан 4.94 га ўсган.
Корхона рентабеллик даражаси жорий активларга нисбатан ўтган йилга нисбатан 8.7 фоизга камайган, хусусий капитал рентабеллиги ўтган йилга нисбатан 3.1 фоизга ортган, сотиш рентабеллиги эса 12.0 фоизга ортган.
Корхонанинг мустақиллик коэффиценти ўтган йилда 58.6 фоиздан жорий даврга келиб 41.7 фоизга тушиб қолган. Қарз ва ўз маблағлари нисбатидани боғланиш 0.70 дан 1.39 га кўтарилган. Бу ҳолат жорий даврда кредит ва қарзлар суммасининг кескитн равишда ортганлигидан далолат беради. Хусусий капиталнинг харакатчанлик коэффиценти 0.28 дан 0.97 га ортган.
Хўжалик юритувчи субъектни молиявий бўлмаган кўрсаткичларига қуйидагилар киради: мижознинг бозордаги обрўси; мижознинг характери; кредитнинг мақсадли йўналишлари; таъминланганлиги(гаров); кредитни қайтариш шартлари ва ҳ.к.
Ривожланган давлатлар банк амалиётида, “6С”, “CАМПАRI”, “РАRTS” моделларидан кенг фойдаланилади.
-жадвал
Кредитга лаёқатликни баҳолашдаги халқаро моделлар ва уларнинг таснифи

Белгилар	Нимани англатиши	Тавсифи
“6 C” усули
C	Сharacter		Репутация, мижознинг характери
C	Capacity		Имкониятлар
C	Cash		Нақдлик
C	Collateral		Кафолатлик
C	Conditions		Шартлар
C	Control		Назорат
“CАМПАRI” усули
C	Сharacter		Репутация, мижознинг характери
A	Ability		Кредитни қайтаришга қобиллиги
M	Margin		Маржа, даромадлилиги
P	Purpose		Кредитларнинг мақсадли йўналишлари
А	Amount		Кредит миқдори
R	Repayment		Кредитни қайтариш шартлари
I	Insurance		Таъминланганлиги, кредитни қайтмаслик риски
“РАRTS” усули
P	Purpose		Кредитнинг мақсадлиги
A	Amount		Қарз миқдори
R	Repayment		Кредитни қайтариш шартлари
T	Term		Кредит бериш муддати
S	Security		Кредитни тўлашни кақолатлаш

Ушбу моделлар кўп параметрларни ўз ичига олганлиги сабабли корхоналарнинг кредитга лаёқатлилигини баҳолашда энг тўғри қарор қабул қилиш имконини беради.