Корхонанинг молияси ва уни молиявий ахволини бахолаш


Download 50.1 Kb.
bet4/6
Sana09.04.2023
Hajmi50.1 Kb.
#1343305
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
korkhonaning moliyasi va uni moliyav

Лизинг - машина, асбоб-ускуна, транспорт воситалари, ишлаб чикариш иншоатларини узок муддат фойдаланиладиган товарлар экспортини кредитлашнинг шаклларидан бири.
Лизинг - бу инвестицион тадбиркорлик фаолияти булиб, у мулкка эгалик килиш ва мулкни шартнома асосида жисмоний ва юридик шахсга маълум вакт ва маълум туловга фойдаланиш учун топшириш хисобланади.
Лизинг - бу харакатда булган ва харакатда булмаган мулкни жойлаштириш буйича операциялар булиб, у махсус равишда лизинг фирмаси томонидан сотиб олинади ва унинг шахсий мулки булиб колади, лекин уни тадбиркорларга ижарага берилади. Одатда лизинг машина ва асбоб-ускуналарни куп муддатли ижарага олиниши хисобланади. Хозирги вактда ишлаб чикариш омилларини олиш мумкин, яъни нефтни кайта ишловчи комплекслардан тортиб атом электростанцияларигача, "Боинг" самолётларини ва автомобилларини то ишхона асбоб-ускуналаригача, хаттоки йирик корамолларни хам.
Харакатда булган мулк - фирманинг бир йил ёки белгиланган (нормал) муддат вакти мобайнида тулалигича пулга алмаштириш ёки истеъмол килиб тугатилиши кузда тутилган мулк деб айтилади. Ёки бошкача килиб айтганда, ишлаб чикариш жараёнида бир марта ёки киска вакт ичида ишлатилиб тугатиладиган ишлаб чикариш воситаларига айтилади. Мисол учун, электроэнергия ишлаб чикаришда ишлатиладиган кумир, керосин, бензин киради. Чунки улар факат бир маротаба ишлатилади, ениб булгандан кейин тугайди. Харакатда булган мулкка яна мисоллар келтирадиган булсак, улар куйидагилардан иборат: пул, кимматбахо когозлар ( бир йил муддатгача белгиланган), киска муддатли карзлар (бир йилгача).
Харакатда булмаган мулк харакатда булган мулкни коидасининг акси булади. Унга мисол, ер ва бино курилган жойлар тагидаги ерлар, бинолар, цехлар, асбоб-ускуналар, ишлаб чикариш асбоб-ускуналари ва воситалар (транспорт ва ва хоказолар).
Лизингни асосий хусусиятлари шундан иборатки, лизинг объектини олувчи (мисол учун асбоб-ускуна) унинг кийматини тезда тулаши шарт булмайди, балки уни тулашга керакли микдорда пули булмаслиги мумкин.
Лизинг объектидан фойдаланганлик учун тулаш узок вакт давом этади, яъни лизинг объектини сотиб олувчи шартнома асосида лизингни киссасидан тайинсиз олиб, уни шартноманинг тугаш муддати давомида тулаб бориши мумкин. Лизинг объекти фойда олишга имконият беради, бу фойда оркали эса объект фойда олишга имконият беради, бу фойда оркали эса объект киймати тулаш амалга оширилади, бу эса уз навбатида лизинг фирмасига фойда хисобланади.
Лизинг оддийгина ижарага бериш шакли эмас, балки у молиялаштиришдир.
Лизинг сузи (инглизча "to lease" сузидан олинган булиб, ижарага бериш, фойдаланиш учун топшириш деган маъноларни англатади) 1877 йил "Белл" телефон компанияси узининг аппаратларини сотмай, балки ижарага беришга карор килгандан кейин кунга кирди, яъни фойдаланиш жорий этила бошланди. Лекин лизинг щоясидан то биринчи лизинг жамиятини тузишга анча вакт кетди. Биринчи мустакил лизинг компанияси “Юнайтед” стейдс лизинг корпорейшн” 1952 йили Сан-Францискода ташкил этилган. Хозирги вакда лизинг барча мамлакатларда капитал куйилмаларини молиялаштириш хисобланади. Хар йилги лизинг оркали жамланувчи инвестиция хажми хозирги келиб 100 млрд. доллардан ошди; АКШдаги ишлаб чикаришдаги капитал куйилмаларнинг 25-30 % лизинг оркали амалга оширилади; Буюк Британияда -20% дан ортик; Олмонияда - 15 %;, Францияда -16-17 % ва хоказо. 80- йиллар охири 90 йиллар бошларида бу курсаткичлар буйича Австралия биринчиликни ушлаб туряпти, чунки лизинг буйича ишлаб чикаришдаги (капитал куйилмаларнинг) инвестицияларни молиялаштириш 30-33% ни ташкил этади.
Лизингни асосан икки тури мавжуд: молиявий ва оддий.

Download 50.1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling