Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholash va tahlil qilish

Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholash va tahlil qilish

Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholash va tahlil qilish

Bajardi: SS 70 guruh talabasi Shermatova Sh

Reja:

• Korxonalarning moliyaviy holatini reyting baholashning zaruriyati, tahlil maqsadi, mazmuni va vazifalari.
• Korxonalar faoliyati reytingining turlari, mohiyati va baholash usullari.
• Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar tizimi va ularni aniqlash usullari.
• Korxonalar moliyaviy holatini va samaradorligini ifodalovchi kompleks ko‘rsatkichlar bo‘yicha reytingini aniqlash va ularning qiyosiy tahlili.
• Reyting baholash amaliyoti.
• Korxona iqtisodiy va moliyaviy salohiyati samaradorligi bo‘yicha reyting ko‘satkichlarining qiyosiy tahlili. Reyting baholash bo‘yicha korxonalarni ranjirlash.
• Moliyaviy holatni reyting baholash bo‘yicha xalqaro tajribalar va ulardan mamlakatimiz tahlil amaliyotida foydalanish imkoniyatlari.

Reyting so‘zi amaliyotga ingliz tilidagi “rating” so‘zidan kirib kelgan bo‘lib, “baholash, baho qo‘yish” maʼnosini anglatadi.

Reyting so‘zi amaliyotga ingliz tilidagi “rating” so‘zidan kirib kelgan bo‘lib, “baholash, baho qo‘yish” maʼnosini anglatadi.

Renking so‘zi ingliz tilidagi “rate” so‘zidan olingan bo‘lib “daraja” manosini anglatadai. Keng maʼnoda tartib yoki qator manosini bildiradi.

• “Standard & Poor's”
• “Moody's”
• “Fitch Ratings”

Jahon banki hamda uning bo‘linmasi bo‘lgan Xalqaro moliya korporatsiyasi “Biznesni yuritish” hisoboti

Reyting – korxona xo‘jalik faoliyatiga kompleks baho berishning individual miqdoriy ko‘rsatkichi, korxona biznesining nufuzi, korxonaning imidji haqida axborot olishning muhim usulidir. Reyting korxonalarning moliyaviy ishonchliligini baholashning muhim vositasidir.

Reyting – korxona xo‘jalik faoliyatiga kompleks baho berishning individual miqdoriy ko‘rsatkichi, korxona biznesining nufuzi, korxonaning imidji haqida axborot olishning muhim usulidir. Reyting korxonalarning moliyaviy ishonchliligini baholashning muhim vositasidir.

Reyting baholash – korxonalarning reyting baholash mezonlari bo‘yicha bir biriga nisbatan ustunligini belgilab beruvchi va o‘sib boruvchi yoki kamayib boruvchi tarkibda ularning joylashgan o‘rnini ko‘rsatib beruvchi tartiblashdir.

Moliyaviy holatini reyting baholash maqsadi

Korxonalar moliyaviy holatini kompleks ko‘rsatkichlari tizimida mutlaq va nisbiy ifodalarda, oshkor etiladigan maʼlumotlar bazasiga tayangan holda davriy o‘rganish hamda ranjirlash orqali tarmoq, soha va xudud bo‘yicha o‘rnini belgilashdan iborat.

Moliyaviy holatni reyting baholash oldiga qo‘yiladigan vazifalar quyidagilardan iborat

• Analitik balans maʼlumotlari asosida korxonaning umumiy moliyaviy holatini baholash;
• Qarz mablag‘laridan foydalanish samaradorligini moliyaviy leviridj asosida baholash;
• Korxona moliyaviy barqarorligini mutlaq ko‘rsatkichlarda tahlil etish;
• Moliyaviy koeffitsiyentlarni aniqlash va tahlil etish;
• Moliyaviy natijalarni tahlil qilish;
• Xulosa va takliflar tayyorlash.

Reyting baholashning turlari:

• Korxona tarkibiga kiruvchi bo‘limlar, filiallar reytingi;
• Tarmoq va soha bo‘yicha reyting;
• Hudud bo‘yicha korxonalar reytingi;
• Davlat bo‘yicha barcha korxonalar reytingi;
• Dunyo bo‘yicha korxonalar reytingi.

Ko'rsatkichlar	Ko'rsatkichlar mazmuni	Norma
1. O'z mablag'lari bilan ta'minlanish koeffitsienti	Kt = O'z mablag'lari manbasi (O'MM) + Uzoq muddatli kredit va qarzlar (UMKQ) –Uzoq muddatli aktivlar (А) / Jami aktivlar (JА)	Кt>=0.1
2. Balans likvidligi	Кt = Joriy aktivlar (JA) / Joriy majburiyatlar (JM)	Кl>=0.1
3. Avanslangan kapital aylanuvchanligi	Ка = Сотишдан тушум / Авансланган капитал*365	Ка>=2.5
4. Korxona boshqaruvining samaradorligi	Кс = Сотишдан олинган фойда / Сотишдан тушум	Кs>=(r-1)
5. Xususiy kapital rentabelligi	Кк = Soliq to'loviga qadar foyda / Xususiy kapital	Kk>=0.2

№	Ko'rsatkichla	Manbasi	Mazmuni	O'lchov birligi
1	Mutlaq ko'ratkichlar	Moliyaviy hisobotlar ularga qaydlardan	Moliyaviy holat, moliyaviy natijalar va ularning o'zgarishlarini ifoda etadi	Pul birligida
2	Nisbiy (moliyaviy koeffitsientlar)	Mutlaq ko'rsatkichlar asosida aniqlanadi	Mutlaq ko'rsatkichlarning tarkibi va sifatini ifoda etadi	Foizlarda (koeffitsientlarda)
3	Sifat ko'rsatkichlari	Ekspert baholash natijasida aniqlanadi	Korxona faoliyatini miqdoriy birliklarda tasniflashga imkon beradi	Ballarda
4	Dinamik ko'rsatkichlar	Boshqa ko‘rsatkichlar guruhi (mutlaq, nisbiy va sifat ko‘rsatkichlari) asosida bir necha hisobot davrlari ko‘rsatkichlarini taqqoslashni orqali aniqlanadi	Korxonaning moliyaviy holatining yillar bo'yicha o'zgarishini ifoda etadi	Dinamik ko'rsatkichlarning o'zgarishiga bog'liq

Ko'rsatkichlar guruhi	Ko'rsatkichlarni aniqlash	Normasi
Кхфс	Xo'jalik faoliyati samaradorligi ko'rsatkichlari	0.25
	Кхфс=0.20*К1+0.30*К2+0.20*К3+0.30*К4
К1	soliq to'languncha olingan foyda/balans aktivi jami	0.20
К2	sof foyda/balans aktivi jami	0.30
К3	sof foyda/(Asosiy vositalar+ TMZ)	0.20
К4	sof foyda/o'z mablag'lari manbasi	0.30
Кбск	Бошқарув самарадорлиги кўрсаткичлари	0.25
	Кбск=0.30*К5+0.20*К6+0.20*К7+0.30*К7
К5	yalpi foyda/sotishdan olingan sof tushum	0.30
К6	Asosiy faoliyatdan olingan foyda/sotishdan olingan sof tushum	0.20
К7	soliq to'languncha olingan foyda/sotishdan olingan sof tushum	0.20
К8	sof foyda/sotishdan olingan sof tushum	0.30

Ko'rsatkichlar guruhi	Ko'rsatkichlarni aniqlash	Normasi
Киа	Ish aktivligi ko'rsatkichlari	0.25
	Кбск=0.20*К9+0.10*К10+0.10*К11+0.20*К12+0.10*К13+0.10*К14+0.20*К15
К9	sotishdan olingan sof tushum // balans aktivi jami	0.20
К10	sotishdan olingan sof tushum /asosiy vositalar	0.10
К11	sotishdan olingan sof tushum/Jpriy aktivlar	0.10
К12	sotishdan olingan sof tushum/ТMZ	0.20
К13	sotishdan olingan sof tushum/Debitorlar	0.10
К14	sotishdan olingan sof tushum/Pul mablag'lari	0.10
К15	sotishdan olingan sof tushum/o'z mablag'lari manbasi	0.20
Клмб	Likvidlilik va moliyaviy barqarorlik ko'rsatkichlari	0.25
	Клмб=0.30*К16+0.10*К17+0.10*К18+0.30*К19+0.20*К20
К16	aylanma kapital/majburiyatlar	0.30
К17	(pul mablag'lari+qisqa muddatli moliyaviy qo'yilmalar+debitorlar) / majburiyatlar	0.10
К18	majburiyatlar/o'z mablag'lari manbasi	0.10
К19	o'z mablag'lari manbasi/balans passivi jami	0.30
К20	o'z mablag'lari manbasi/ТMZ	0.20

Korxonaning reytingini hisoblash

R = Кхфс*0.25 + Кбск*0.25 + Киа*0.25 + Клмб*0.25