Korxonalarda qo'llaniladigan texnalogik uskuna moslama vositalarini taminlash choralari reja

5. Ergonomika elementlari va ish joyini tashkil qilish.
Ergonomika insonning ish jarayondagi harakatidir. Ergonomika ishlab chiqarish jarayonida ishchining charchamasdan, ish qobiliyati pasaymagan va sog’lig’ini yo’qotmagan maksimal ish unumdorligiga erishishda fuknsional imkoniyachtlarni o’rganuvchi fandir.
Ergonomika - nazariy fan bo’lib, fiziologiya, psixologiya, antropometriya, mehnat gigenasi va inssonning ish faoliyatini kompleks ravishda kamrab oladi.
Hozirgi payda yangi teznologtk jarayon, kichik korxonalar, yangi mashina va uskunalar albatta GOST “maxsulot sifatiga” binoan bo’lishi zarur. Ergonomika kursatgichlar belgilangan talablarga javob berishi kerak.
Ish joyda narsalarning joylashtirish, ularning shakli, rangi va boshqa qator omillar noto’g’ri joylashtirilsa ishchini charchatadi, to’g’ri joylashtirilganda esa aksincha ish unumdorligini oshiradi. Bunda ish joylarini tashkil qilish xam katta ahamiyat kashf etadi: asboblar to’qimalarining joylashtirilishi, rangi, mashinaning balandligi va boshqa ishlab chiqarish sharoitlari shullar jumlasidandir. Bular shunday joylashtirilishi lozimki, ishchi ortiqcha harakatsiz, uzini zuriktirmasdan ulardan osonlik bilan foydalansin. Ish joyning balandligi xam muhim ahamiyatga ega. Odatda u 1000-1600 mm oralikda olingani maqsadga muvofikdir. Bundan tashqari kuzining imkoniyat doirasini xam hisobga olish kerak
Gorizontal bo’yicha kurish burchaklari 18⁰-kuzining ish joyda oniy kurish burchagi.
30⁰-kuzning ish joyida samarali kurish burchagi, 120⁰- kuzining bosh kimirlatmay to’rgandagi kurish burchagi, 220⁰-kuzining boshni bo’rgandagi kurish burchagi.
Vertikal bo’yicha yuqoriga kurish burchagi 55-60⁰ ni, pastga kurish burchagi esa 70-75⁰C ni tashkil qiladi. Bunda xam samarali kurish burchagi 30-40⁰C ni tashkil qiladi.
To’qimachik korxonalarida (ayniqsa yigiruv va to’quv fabrikalarida) mashina va dastgoxlarni boshqarish juda kup harakat qilishni takazo qiladi. Masalan, ipni kalavalovchi smena davomida 10 km ga yaqin masofani yurib, 1800 marta uzilgan ipni ulash va bushagan galtaklarni almashtirish uchun engashar ekan. Kalavalovchining ishini yengillashtirish maqsadida korxonalarda ularga harakatlanuvchi urindik qilib berilgan. U maxsus tepkini bosib, mashina buylab ungga va chapga harakatlanishi va urindikda utirgan yerida uzilgan iplarni ulashi va boshqa operatsiyalarni bajarishi mumkin. Bu ularning ishini ancha yengillashtiradi.