Ko’tarish-tashish, yo’l qurilish mashinalari va jihozlarini yo’l qurilishida qo’llanilishi


Download 1.87 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/8
Sana11.10.2023
Hajmi1.87 Mb.
#1698354
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
slayd 11

SKREPERLAR


Yer harakatlantirish - motor tizimi - ishchi uskunalar - yer ish jarayonini amalga 
oshirish bo'yicha mashinaning cnergctik imkoniyati va konstruktiv xususiyatini 
tavsifiaydi. Odam-mashina-muhit ishning qulayligi va mashinani boshqaruvchi 
odamning xavfsizligini belgilaydi. Mashinani ishlatish sharoitini ishlatishning 
davomiyligi tizimi hayotiy sikl davomida mashinaning sifati namoyon bo'ladi, 
qllvvatlanadi hamda qayta tiki anadi va bu uning ishida aks etadi. Bu tizim 
texnik ishlatish bo'limida mufassal qarab chiqiladi. Tizimlamillg har biri 
boshqasi bilan o'zaro to'g'ridan to'g'ri va bir-biri orqaIi aJoqada bo'ladi, butun 
kompleksga o'zini-o'zi tartibga solib turishni shart qilib qo'yadi. Ayrim ishlatish 
xususiyatlati tizimning kompleks ko'rsatkichlariga birlashuvchi yagona 
ko'rsatkich bilan tavsifianadi. Kompelks ko'rsatkichlar mashinani ishlatish 
samaradorligining integral ko'rsatkichiga bevosita ta'sir etadi. 


Ishlatish xususiyatJari komplekti bu mashinalami ishlatish bosqichida 
foydalanish samaradorligini har tomonlama baholash uchun xuslIsiyatlarinillg 
zarur va yetarh soni hamda ularning ko'rsatkiehlaridir. Tizimli yondashish ayni 
holatda yo'l mashinalari harakatining samaradorligiga ta'sir darajasi omillarini 
aniqlash va baholash imkonini beradi. Turh prillsipda harakatlanuvchi, turlicha 
konstruksiyada tayyorlangan va turH sohada qo'llanadigan yo'l mashinalari 
yagona kompleksga kiruvehi ishlatish 6 xususiyatlarining turlicha birikishi 
aniqlangan. Masalan, bir cho'michli ekskavatoming ishlatish xususiyadari 
komplekti o'ziga O'xshash asfalt aralashtirgich qurilmasi komplektidan farq 
qiladi. Har bir aniq holatda yo'l mashinasini ishlatish xususiyatini tahlil qiluvchi 
muhandis tizimli tahlil usullaridan foydalanib kompleks luzishi lozim. Masalan, 
to'xtovsiz harakatlanuvchi yer o'yish transporti mashinalarini ishlatish 
xususiyatlari komplekti \.l-rasmda berilgan. U o'zaro aloqada bo'igan uchta 
tizimdan ibOl·at. 



Yer qazilmalari ishlari avtomobil yo'llarini qurish va ta'mirlash vaqtida 
mexanizatsiyalashgan usul bilan alohida nazorat talab qiladi, chunki u yerda: 
tuproq cho'kishi yoki YOlilish chtimollaridan xoli emas. Xavfli joylari atrofi 
chcgaralanib, zaruriy ogohlantirish belgilari yozuvi osib qo'yilishi lozim. Bunday 
uchastkalarda ishlash uchun faqatginajavobgar shaxslarning bir kunlik 
tekshimvidan so'nggina ruxsat etiladi. Agar yer qazilmalali ish vaqtida ishga 
xalaqit bcruvchi to'siqlar yoki omillar bo'lsa, ulami maxsus mexanizatsiyalashgan 
asboblar bilan olib chetlashtirish, ushbu vaqtda ishchilami xavfsizjoylargajo'natish 
va maxsus shaxsiy mas'ul kishilar tomonidan ruxsat etilsagina ishga kirishish lozim. 
114 Har bir ishni boshlashdan avval ma~'ul xodim tekshirib ruxsat etgandagina 
boshlash mumkin. Agar yorilish yoki biron bir ishga xalaqit bemvchi, yer cho·kish 
xavfi sezilsa, u holda uchastkada ishlash man etiladi. Qiyalikda ishlayotganda, 
uning chuqurligi (balandligi) 3 m, uning aylanasi 1 I bo'lsa, qiyalik namligi I: 2 
bo'lsa, dalTov mexanizmlaming sirpanish va yiqilishiga qarshi zaluriy cl;ora-tadbirlar 
ko'rilishi lozil11. Tabiiy tuproq namligida bo'igan, tarkibi buzilgan va tuproq suvi 
bo'imagan yer qurilmalari atrofida kotlovanlar qazishda, zovurlar qazishda ustki 
devor chuqurligi I I11dan oshmasligi, qUl11li tuproqda 1,25 m, SUPESda 1,1 m, 
suglinkada; 1,5 m - loy va quruq qatqaloq less yerlarda; 2 m gacha tayanch 
bo'lishi mumkin. 


Buldozerlar ishlayotgan paytda katta harsang 
toshlar, to'nkalar yoki boshqa narsalar chiqsa, 
avariyaning oldini olish maqsadida ishni 
to'xtatish lozim ulami olib tashlash kerak. 
Tuproqni surish paytida tuproq baland bo'lib 
ketmasligi kerak, aks holda traktorlar to'xtab 
qolishi mumkin. Agar 30 0 qiyalik bo'lsa, 
tepaga qarab buldozer bllan tuproqni surish 
man etiladi. Yomg'iryog'ib turganda 
qumlikjoylarda buldozer bilan ishlash 
taqiqlanadi. 
Buldozeming osma detallarini lraktorga ulash 
yoki olib tashlash [aqal mexunik ishtirokida 
bajaliladi. Traktor harakati (dvigateli) 
to'xtamasdan, traktor va ag'dargich o'rtasida 
turish yoki traktor ostiga kirish man etiladi. 


Mehnat muhofazasi o'zida bir qancha qonuniy hujjatlar, ijtimoiy. 
iqtisodiy, texnikaviy, gigiyenik, tashkiliy tadbirlar, inson sog‘lig'ini 
saqlash va lll1ing mchnat jarayonida ishga layoqatli ekanligini 
o'zida mujassam etadi. Texnika xavfsizligi - bu og'ir mehnat 
jarayoni vaqtida har xii tcxnika vositalarining tashkiliy chora-
tadbirlaridir. Ishlab chiqarish sanitariyasi - bu og'ir mchnat 
jarayonida texnika vositalarining chora-tadbirlari va ishlovchiga 
tashqaridan ta'sir etuvchi zararli omillarning kamayishi yoki 
ulaming oldini olish chora-tadbirlaridir. Zararli ishlab chiqarish 
omillari deb ishlovchini ish jarayonida ma'ium sharoitda 
kasallanishga olib kelishi yoki uni umuman ish qobiliyati pasayishi 
omillari tushuniladi. Ishlab chiqarish sanitariyasi: inson faoliyati 
yo'l mashinalarini ekspluatatsiya qilish muhiti muhofazasi 
tadbiriari jamoa bitimiga bog'liq bo'lib, u loyiha smcta-
konstruktorlik-texnik hujjatiar va ijtimoiy resurslar bilan 
ta'minlangan bo'lishi kcrak.


Download 1.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling