Краткие методологические пояснения к статистическим показателям

гепдер статистикаси - аёллар ва эркакларнинг гендер нуқтаи назаридаи фарқини аниқлаш ва буни тизимли равишда ўрганиб бориш учун аёл ва эркакларнинг муҳим аҳамиятга эга бўлган барча йўиалишлардаги ҳақиқий ўрнини холисона акс эттирувчи статистика ҳисобланади;
гендер тенглигн - эркаклар ва аёллар ижтимоий соҳада тенг тарзда аҳамиятга, тенг ҳуқуқ ва масъулиятга ҳамда тепг шароитларга (манбаа ва имкониятларга тенг тарзда эришиш) эга бўлсалар тенглик ўз аксини топади;
донмий аҳоли - рўйхатдан ўтказилаётган вақгда муайян аҳоли ггункти ёки ҳудудда доимий истиқомат қилаётган аҳолидап иборат бўлиб, бупга ушбу ҳудудца доимий рўйхатда туриб, лекин вақтинча яшамайдиг ан аҳоли ҳам киригилади;
меҳнат ёшидагн аҳоли сони - 16 ёшдан 60 ёшгача эркаклар ва 16 ёшдан 55 ёшгача бўлгап аёллардан ташкил топади (16 ёшгача бўлган болалар ва ўсмирлар меҳнат сшидан кичиклар, 60 ёшдан катта эркаклар ва 55 ёшдан катта аёллар меҳнаг ёшидан катталар тоифаларига ажратилади);
гўдаклар ўлими - ҳаётининг биринчи йилида содир бўлган болалар ўлими ҳодисаси;
болалар ўлими - 0-4 ёшгача бўлган болалар ўлими ҳодисаси;
оиалар ўлпмп - ҳомиладорлик, туғиш ва туғишдап кейинғи даврдаги асоратлар ва аборглар оқибатида содир бўлгап аёллар ўлими ҳодисаси. Оналар ўлимига, ўлим содир бўлган жойидан (туғруқхонада, ички касалликлар, жарроҳлик, онкология, юқумли касалликлар шифохонаси ёки бўлимларида ва бошка жойларда), ўлимнинг ҳомиладорлик ва туғиш билан боғлиқлигидан (бахтсиз қодисалардан ташқари) ҳамда ҳомиладорлик давридан қатъий назар, туққандан сўнг 42 кун давомида ёки ҳомиладорлик даврида вафот этган барча туққанлар, ҳомиладор аёллар тўгрисидаги маълумотлар киритилади;
гугилишда кугилаёпан умр давомийлиги - ёшлар бўйича ўлим даражаси кўрсаткичи, ушбу кўрсаткич ҳисобланган йил даражасида сақланиб қолган шартларда тугилгап инсонларнинг кутиластган ўртача умр кўриш йиллари сони;
нико.у - эркак ва аёл ўртасидаги, уларнинг бир-бирларига ва фарзандларига нисбатан ҳуқуқ ва мажбуриягларшш белгилаб берадиган ўзаро муносабатлари шакли. Эр ва хотин ўртасидаги юридик муносабатлар фуқаролик ҳолати далолатномаларини ёзиш (ФХДЁ) органларида никоҳларшш рўйхатдан ўтказиш натижасида ўрнатилади;
Ч-/
никох ёши - Узбекистон Республикаси Оила Кодексига мувофиқ белгиланади;
никоҳ ҳолати - шахснинг никоқга нисбатап ҳуқуқий мсъёрлар ва мамлакат урф-одатларига мувофиқ бслгиланадиган холати (никохда бўлмаган, никоҳда бўлган, бева (тул), ажрашган);
никоҳдан ажралиш (иикоҳии бекор қилиш) - эр-хотинларнинг ҳасти давомида, томонлар учун қайта никоҳ ҳуқукини берувчи, никоҳларининг тўлик юридик тўхтатилиши, никоҳ ФҲДЁ ёки суд органларида ажралиш рўйхатдан ўтказилганидан сўнг бекор қилинган ҳисобланади;
ненсионерлар - бу пенсия ёшига етган ёки ногиронлик сабабли меҳнатга лаёқатини йўқотган шахслар, шунингдек, боқувчисини йўқотган оилалар фарзандлари (етим болалар) бўлиб, ушбу шахсларнинг ижтимоий ҳимояси пеисия тизими орқали амалга оширилади;
ногироилнги бўлган шахс - жамият ҳаётидаги ўзаро муносабатларда бошқа шахслар билан тенг равишда тўлиқ ва самарали иштирок этишига турли тўсиқпар билан халақит берувчи барқарор жисмоний, ақлий, интеллектуал ёки ҳиссий нуқсонга эга бўлган шахс;
мактабдача гаьлнм муассасалари - мактабгача таълимнинг турли йўналишдаги умумтаълим дастурларини амалга оширади, 6-7 ёшгача болаларпи парваришлаш, қараш, согломлаштириш, тарбиялаш ва ўқитишни таъминлайди. Мактабгача таълим муассасалари йўналгирилганлигига мувофиқ равишда: умумий; ихтисослаштирилган

• 
  жисмоний ёки руҳий ривожланишида нуқсони бўлган тарбияланувчиларни биринчи навбатда малакали равишда тузатишии амалга ошириб ўрнини тўлдирувчи турдаги; санатор - биринчи навбатда саиатор-гигиеник, профилактик ва соғломлаш гирувчи чора
  
• 
  тадбирлар ҳамда муолажаларни амалга ошириб қаровчи ва соғломлаштирувчи турларга бўлинади;
  

умумтаълим муассасаларн - бу болалар ва ёшларга таълим, ҳар томонлама ривожлантириш ва эстегик тарбия беришни амалга оширувчи муассасалардир. Умумтаълим муассасалари бир ёки бир неча таълим дасгурлари асосида таълим жараёшши амалга оширадилар. Умумтаълим муассасалари таълим бериш даражасидаи
келиб чиқиб турлари бўйича гуруҳланади: бошланғич, ўрта, мактаб-интернатлар, турли касалликларга чалинган болалар учун санатория туридаги мактаблар, жисмоний ёки руҳий ривожланишида нуқсони бўлган болалар учун мактаблар, айрим фанлар чуқур ўрганиладиган мактаблар;