Kreativ fikrlash

G’oyalarni vizualizatsiya qilish usuli (Business Mind Maps & Mind 
Maps for the visualization of ideas) 
Aqliy xaritalar (Mind Maps) fikrlarni tasavvur qilish bilan bir 
qatorda aqliy hujumni samarali usulidir. G’oyalar tizimli ravishda taqdim 
etiladi, bu g’oyalar oqimini rag’batlantirishga yordam beradi. Eng sodda 
jarayon - bu asosiy atamani yoki muammoni flipchart, doska yoki 
oddiygina qog’oz o’rtasida yozishdir. Fikrlaringizning yangi yo’nalishlari 
uchun har doim yangi shoxchalar mavjud, shunda siz o’z fikrlaringizni 

---

59 
izdan chiqmasdan farqlay olasiz, ammo chuqurroq tushunishingiz 
mumkin. Pastki toifalarni yaxshiroq aniqlash uchun turli xil ranglardan 
foydalanish tavsiya etiladi. 
Mashqlar 
1. “So’zlovchi vaqt bombasi” (Talking Timebomb) 
Bu mashqning eng yaxshi jihatlaridan biri shundaki, sizga deyarli 
hech qanday tayyorgarlik vaqti kerak emas. Bundan tashqari, bu mashq 
bilan deyarli har qanday auditoriyani qamrab olish mumkin. 
Birinchidan, o’qituvchi mavzu yoki g’oyani taklif qiladi. Keyin 
o’qituvchi musiqani boshlaydi va o’quvchilar ushbu mavzu uchun iloji 
boricha ko’proq so’zlarni o’ylab topishlari kerak. 
Qaysidir ishtirokchi to’p bilan boshlaydi. So’zni aytgandan keyin 
to’pni boshqa talabaga beradi. Bu jarayon davom etaveradi, ammo ular 
allaqachon aytilgan narsani takrorlay olmaydilar. 
Musiqa to’xtaganda, kim to’pni ushlab tursa, yutqazadi. Va jazo har 
qanday bo’lishi mumkin. Masalan, ular o’qituvchi bergan mavzu haqida 
bir daqiqa gapirishlari kerak. 
Mashq uchun namunaviy mavzular: 
− mamlakat iqtisodiyotiga oid atamalar; 
− rivojlangan davlatlar va shaharlar; 
− pul birliklari; 
− mashhur xalqaro brendlar. 
2. Bosqinchi sotuvchi (Pushy Salesperson) 
Talabalar hech kim sotib olishni xohlamaydigan narsalarni bosqinchi 
(majburlovchi) sotuvchiga o’xshab sotishlari kerak. Bunda talabalar o’sha 

---

60 
mahsulot yoki xizmatning o’ziga xos xususiyatlari noodatiy fikrlar va 
usullar bilan yoritib berishlari maqsadga muvofiq. 
Mashqda foydalanish uchun namunaviy mahsulotlar: 
− o’tmas pichoq; 
− audiokasseta; 
− singan soyabon; 
− eskirgan qatiq; 
− eski kalendar; 
− Pentium IV kompyuteri.